DÜNE BAKMA DURAĞI
“Halkevleri denilen müessese bugün toplumsal yapımızda bir diken gibi, bir yabancı cisim gibi önemsiz bir şeydir. Toplumsal, siyasal bir işlevi kalmamış, kapılarına zincir vurulmuştur” diyordu Adnan Menderes.
1932’de Halk Partisi milletvekili olarak Aydın şubesini açarken öve öve bitiremediği Halkevleri’nin kapısına kilit vurmak istiyordu.
Halkçılık ilkesinin okulu, örgütü, uygulama mekânı gibiydi Halkevleri. Kurulduktan hemen sonra bütün Türkiye’ye hatta yurtdışına yayılmış, üye sayısı 4. yılında 55 bine yükselmiş; kütüphanelerindeki kitap adedi ise 106 bin cildi bulmuştu.
Ama nihayetinde Halkevleri, Cumhuriyet Halk Partisi’nindi. Üstelik de özellikle ilk yıllarda tek parti döneminde kamu kaynaklarını kullanmış Sonraki yıllarda bu sayı yüksekten yuvarlanan bir kartopu misali büyümüş; büyümüş devasa bir örgüt halini almıştı. Şimdi İnönü o devasa örgütün en azından bir kısmını kurtarmak için raporlar yayınlıyor. Menderes ise o dikenden kurtulmak istiyordu.
1950’lere gelindiğinde 478 Halkevi ve 4332 Halk Odası kurulmuştu ülkede. Tartışma bir süre devam etti. Sonunda Menderes 1951 yılında partili arkadaşlarından Halkevleri’nin kapatılması için bir yasa önerisi istedi. Onlar da hazırladılar. Tam iki gün tartışmalı toplantılara sahne oldu Meclis. Sonunda 8 Ağustos 1951’de 340 vekilin evet oyu ile kapatıldı Halkevleri.
89 YIL ÖNCE BUGÜN
Bundan tam 89 yıl önce bugün 19 Şubat 1932 yılında “Halkevi kalplerinde ve dimağlarında memleket sevgisini mukaddes ve ileri yürüten bir heyecan içinde duyanlar için toplanma ve çalışma yeridir. Bu itibarla kapıları Fırka’ya kayıtlı olan ve olmayan bütün vatandaşlara açıktır” denilerek kurulmuştu Halkevleri…
