Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – ABD, 2023 için Güney Kıbrıs’a silah ambargosunu kaldırdı.
ABD, 33 yıl sonra 2020’de Güney Kıbrıs Rum Yönetimine uygulanan silah ambargosunu kaldırdıktan sonra uygulamanın kapsamını genişletmeye devam ediyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ABD’nin GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu bir yıllığına kaldırıldığına ilişkin olarak yazılı açıklama yaptı.
Sözcü Ned Price, açıklamada, Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in, 2023 malî yılında yeniden ihracat ve savunma malzemelerinin transferlerinin onaylanmasına izin vermek için GKRY ilgili mevzuat kapsamında gerekli koşulları yerine getirdiğinin tespit edildiğini Kongreye bildirildiğini belirtti.
Sözcü Price, koşullara uyulup uyulmadığının yıllık olarak değerlendirildiğine dikkat çekerek, bu bağlamda Blinken’in 2023 malî yılında GKRY için savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdığını bildirdi.
Sözcü, Washington’un uluslararası silah ticareti düzenlemelerinin, 1 Ekim 2022’de başlamak üzere yeni politikaya uygun olarak değiştirileceğini ifade etti.
ABD, Türkiye’nin 1974 yılındaki Kıbrıs Barış Harekâtından sonra Türkiye ve o zamanki adıyla Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah ambargosu uygulamaya başlamıştı.
Dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter, 1977’de Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunu kaldırmış, ancak Washington, 1987’de bütün Kıbrıs’ı kapsayacak şekilde yeni bir ambargo kararı almıştı.
ABD’nin savunma ürünlerinin Rum yönetimine ihracat kısıtlaması, 2019 Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası ve 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası kapsamında iki koşula bağlanmıştı.
Bu iki yasa uyarınca, ABD Başkanı, GKRY’nin kara para aklama ile mücadelede düzenlemeler yapması ve bunum denetlenmesi için ABD ile işbirliği yaptığını Kongreye rapor olarak sunuyor.
Rum Kesiminin, Rus savaş gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarına girişini engellemek amacıyla gereken adımları attığını yılda her yıl ABD’ye bildirdiği takdirde ilgili ambargolar yıllık olarak kaldırılıyor.
Dışişleri Bakanlığı, bu kapsamda, GKRY’nin durumunun söz konusu yasalara uygunluğunu yıllık olarak gözden geçirip Kongre’ye bildiriyor.
KKTC: “Endişe verici”
KKTC Dışişleri Bakanlığı, Rum tarafının askeri malzeme temin etmeye yönelik çabalarını arttırdığı bu dönemde ABD’nin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne (GKRY) silah satışını serbest bıraktığını açıklamasının endişe verici olduğunu bildirdi.
KKTC Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, ABD’nin GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu tamamen kaldırma kararı “kabul edilemez” olarak nitelendirildi.
KKTC Dışişleri Bankalığının açıklaması şöyle:
“Güney Kıbrıs Rum Yönetimine (GKRY) on yıllardır uyguladığı silah satış kısıtlamasını 2020 yılında kısmen kaldıran Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 2021 yılında aynı kararı yinelemiş ve son olarak 16 Eylül 2022 tarihinde aldığı yeni bir kararla GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu tamamen kaldırdığını açıklamıştır. ABD Yönetiminin ada ve bölgedeki gerginliği artırma pahasına aldığı bu karar kabul edilemezdir.
Rum tarafına her tür silah satışını serbest bırakma kararı, Rum tarafının son dönemde endişe verici boyutlara ulaşan silahlanma ve askeri faaliyetlerinin ABD Yönetimi tarafından desteklendiğini açıkça göstermektedir. Rum tarafının Fransa ile saldırı helikopterleri satış anlaşması imzaladığı, füze sistemi, radar sistemleri ile askeri malzeme temin etmeye yönelik çabalarını arttırdığı bu dönemde, ABD’nin Rum tarafına silah satışını serbest bıraktığını açıklaması endişe vericidir.
Bir taraftan Rum tarafını silahlandırmaya karar verirken, diğer yandan adadaki iki taraf arasında bir anlaşmaya varılmasını ve bölgede istikrarın sağlanmasını desteklediğini iddia eden ABD Yönetiminin samimiyetine inanmak güçtür. ABD Yönetiminin Rum tarafına satacağı silahların ve askeri teçhizatın hedefinin kim olduğu açıktır. Bu nedenle, bölgedeki ve adadaki meşru hak ve çıkarlarımızı korumak için Garanti Anlaşması ile temin edilen Anavatan Türkiye’nin etkin ve fiili garantisinin devamının hiçbir koşulda tartışılması bile söz konusu olamaz ve bu şartlarda her zamankinden daha hayati olduğu ortadadır.
ABD dâhil üçüncü tüm taraflardan GKRY’nin kışkırtıcı politikalarına destek vermekten vazgeçmeleri ve adadaki iki Devletin egemen eşitlik ve eşit uluslararası statüleri zemininde sürdürülebilir bir anlaşmaya varmalarına yardımcı olmalarını beklediğimizi bu vesileyle bir kez daha vurgulamakta fayda vardır”.
Türkiye’den kınama
Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne (GKRY) silah ambargosunun kaldırma yönündeki kararını kınadı.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, şunlara yer verildi:
“ABD’nin GKRY’ye yönelik silah ambargosunu kaldırma yönündeki 2020 Eylül ayında aldığı kararın kapsamını genişletmesini şiddetle kınıyoruz.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) makamlarının sözkonusu karara ilişkin tepkisini tümüyle destekliyoruz.
Ada’daki iki tarafın eşitliği ilkesiyle çelişen ve Rum tarafını daha uzlaşmaz kılacak bu karar, Kıbrıs meselesinin çözülmesi yönündeki çabaları olumsuz etkileyecek; Ada’da bir silahlanma yarışına yol açacak ve Doğu Akdeniz’de barış ve istikrara zarar verecektir.
ABD’yi bu kararı gözden geçirmeye ve Ada’daki iki tarafa karşı dengeli bir politika izlemeye davet ediyoruz.
ABD dahil uluslararası toplum Kıbrıs Türk halkının 1959-1960 Antlaşmalarıyla da teyit edilen egemen eşitliği ve eşit uluslararası statüsünü tescil etmeli ve buna göre hareket etmelidir.
Her hâlükârda Türkiye, garantör ülke sıfatıyla, Kıbrıs Türkünün varlığını, güvenliğini ve huzurunu sağlamak amacıyla, tarihi ve hukuki sorumlulukları çerçevesinde, gerekli adımları atmaya devam edecektir.”
