Ajans Bizim – Cezaevlerinin nüfusu 2024 yılında yüzde 31,4 artarak yüzde 21’ün üzerinde bir kapasite fazlalığı oluştu.
Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nce açıklanan istatistiklere göre, ceza infaz kurumlarında 31 Aralık 2024 tarihindeki kayıtlı kişi sayısı, 2023 yılının aynı tarihine göre yüzde 31,4 artarak 383 bin 663 oldu.
Ceza infaz kurumlarının 31 Aralık 2024 tarihindeki nüfusunun yüzde 85,6’sını hükümlüler ve 14,4’ünü tutuklular oluşturdu. Bu kişilerin yüzde 95,6’sını erkek, yüzde 4,4’ünü ise kadın hükümle ve tutuklular.
Kapasite fazlalığı 82 bini aştı
Türkiye’deki cezaevlerinin sayısı 2016 yılında 382 iken, 2024 sonu itibarıyla 405’e ulaştı. Cezaevlerinin kapasitesi ise 2016 yılında 202 bin 675 iken 2024 sonu itibarıyla 301 bin 397 kişilik bir kapasite sözkonusu.
Cezaevlerinde bulunanların sayısının 383 bin 663 olduğu dikkate alındığında, Türkiye’deki cezaevlerinde kapasitelerinden 82 bin 266 kişi fazla bulunduğu anlaşılıyor. Bu da Türkiye’deki cezaevlerinin toplam kapasitesinin yüzde 21,4’ünün üzerinde hükümlü bulunduğu anlamına geliyor.
Dikkat çeken kapasite artışı
Cezaevlerinin kapasitelerine ilişkin istatistikte 2023 yılında toplam kapasitenin altına düşen cezaevi nüfusunun bir yıllık gibi sürede yeniden kapasitesinin üstüne çıktığı görülüyor.
Salgın döneminde 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla Covid-19 izninde bulunan hükümlülerden denetimli serbestliğe ayrılmalarına 5 yıl veya daha az süre kalanların tekrar cezaevine dönmeyerek ve kalan sürelerini denetimli serbestlik altında infaz edilmesine yönelik bir düzenleme hayata geçirildi.
Bu düzenleme cezaevlerinde kalanların sayısının da azalmasını sağladı. İstatistiklere göre bu düzenlemeyle birlikte, 2023 yılında toplam cezaevlerinin toplam kapasitesi 295 bin 992 idi. Bu dönemde cezaevlerinde kapasitesinin altında hükümlü ve tutuklu bulunuyordu ve bu sayı 291 bin 911 olarak istatistiklerde yer aldı.
Ancak bir yıl sonra, 2024 sonunda cezaevlerinin toplam kapasitesi artarak 301 bin 397’yı çıkarıldı. Buna rağmen cezaevlerinin nüfusundaki artış toplam kapasitenin üzerine çıktı ve 2024 sonu itibarıyla 383 bin 665 kişiye ulaştı.
İstatistiklere göre, 1 Ocak-31 Aralık 2024 tarihleri arasında ceza infaz kurumlarına 306 bin 545 hükümlü statüsünde kişi giriş yaptı.
Yıllar itibarıyla cezaevlerinde kapasite ve nüfus
Yıllar itibarıyla cezaevlerinin kapasitesi ile hükümlü ve tutuklu sayısına bakıldığında 2017 yılından itibaren cezaevlerinde kapasitenin üzerinde insan bulunduğu görülüyor.
Yıllar itibarıyla cezaevlerinin kapasitesi ve kalanların sayısı şöyle:
| Yıllar | Toplam kapasite | Tutuklu ve hükümlü sayısı | Kapasite fazlalığı |
| 2016 | 202.675 | 200.727 | -1.948 |
| 2017 | 208.830 | 232.340 | +23.510 |
| 2018 | 213.862 | 264.842 | +50.980 |
| 2019 | 230.210 | 291.546 | +61.336 |
| 2020 | 245.200 | 266.831 | +21.631 |
| 2021 | 270.068 | 297.974 | +27.906 |
| 2022 | 289.974 | 341.294 | +51.320 |
| 2023 | 295.992 | 291.911 | -4.081 |
| 2024 | 301.397 | 383.665 | +82.268 |
Yüz bin kişide 448 kişi cezaeviyle tanıştı
Her yılın 31 Aralık tarihi itibarıyla Türkiye’de yüz bin kişi başına düşen ceza infaz kurumlarındaki kişi sayısı 2023 yılında 342, 2024 yılında ise 448 oldu.
Diğer taraftan 2024 yılında 12 ve daha yukarı yaştaki her yüz bin kişiden 536’sı ceza infaz kurumlarında yer aldı.
Hükümlülerin suçlarının dağılımı
Ceza infaz kurumlarında 31 Aralık 2024 tarihinde bulunan hükümlülerin birden fazla suç işlemesi durumunda mahkeme kararındaki her bir suç esas alınarak istatistiksel değerlendirme yapıldı.
Buna göre, 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla cezaevlerinde bulunan hükümlülerin yüzde 24,6’sı hırsızlık, yüzde 8,7’si konut dokunulmazlığının ihlali, yüzde 7,2’si kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, yüzde 6,8’i kasten yaralama, yüzde 6,6’sı ise dolandırıcılık suçunu işledi.
2024 yılında 306 bin 500 kişi girdi
Aynı yıl içinde hükümlü girişi dikkate alındığında, 1 Ocak-31 Aralık 2024 tarihleri arasında ceza infaz kurumlarına 306 bin 545 hükümlü statüsünde kişi giriş yaptı.
Yine aynı yıl içinde hükümlü olarak çıkış kaydı dikkate alındığında, aynı tarihler arasında ceza infaz kurumlarından 262 bin 476 hükümlü statüsünde kişi çıkış yaptı.
Giren hükümlülerin ve çıkan hükümlülerin yüzde 95,0’ını erkekler oluşturdu.
Cezaevine giren çocuk hükümlü
Ceza infaz kurumlarına hükümlü statüsünde giriş kaydı olanlardan ceza infaz kurumlarına girdiği tarihte 12-17 yaş grubunda olup 18 yaşını doldurmamış hükümlülerin sayısı 1.449 oldu.
En fazla hırsızlık suçu
Ceza infaz kurumlarına giren hükümlülerin birden fazla suç işlemesi durumunda mahkeme kararındaki her bir suç esas alınmakta olup, bu esasa göre değerlendirildiğinde, ceza infaz kurumlarına 1 Ocak-31 Aralık 2024 tarihleri arasında giren hükümlülerin yüzde 15,8’i hırsızlık, yüzde 12,0’si kasten yaralama, yüzde 10,1’i kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, yüzde 6,4’ü dolandırıcılık, yüzde 5,1’i ise tehdit suçunu işledi.
Cezaevi personeli
Türkiye’deki cezaevlerinde 2016 yılında 48 bin 764 kişi iken bu sayı 2024 sonunda 79 bin 36’ya ulaşmış durumda.
Cezaevindeki personel başına düşen tutuklu ve hükümlü sayısı da 2016 yılında 4,1 iken, 2013 yılında 4’e düşmüş olmasına rağmen 2014 yılında 4,9’a yükseldi.
