• Hakkımızda
  • Reklam Verin
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim
Biz Haberiz
  • Anasayfa
  • Güncel
    • Bilim-Teknoloji
    • Can Dostlarımız
    • Çevre
    • Eğitim
    • İnsan Hakları
    • Kadın
    • Sağlık
    • Tarım
  • Politika
  • Dünya
  • Emek
    • Emek Haberleri
    • Grev
  • Ekonomi
  • Medya
    • Medya
    • Cezaevindeki Gazeteciler
    • Öldürülen Gazeteciler
    • Yitirdiklerimiz
  • Kültür Sanat
  • Yazarlar
    • Ali TARTANOĞLU
    • Attila AŞUT
    • Ayşe ÖZER
    • Banu MERTYÜREK GÜLER
    • Ercüment TUNÇALP
    • Nusret ERTÜRK
    • Orhan AYDIN
    • Rahmi YILDIRIM
    • Saim TOKAÇOĞLU
    • Seda YİĞİT
    • Sezai BAYAR
  • Video
  • Belgeler
    • İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
    • OHAL – KHK
    • Son Mektuplar
  • Çeviriler
    • Corona Yazıları
No Result
Tüm Sonucu Görüntüle
  • Anasayfa
  • Güncel
    • Bilim-Teknoloji
    • Can Dostlarımız
    • Çevre
    • Eğitim
    • İnsan Hakları
    • Kadın
    • Sağlık
    • Tarım
  • Politika
  • Dünya
  • Emek
    • Emek Haberleri
    • Grev
  • Ekonomi
  • Medya
    • Medya
    • Cezaevindeki Gazeteciler
    • Öldürülen Gazeteciler
    • Yitirdiklerimiz
  • Kültür Sanat
  • Yazarlar
    • Ali TARTANOĞLU
    • Attila AŞUT
    • Ayşe ÖZER
    • Banu MERTYÜREK GÜLER
    • Ercüment TUNÇALP
    • Nusret ERTÜRK
    • Orhan AYDIN
    • Rahmi YILDIRIM
    • Saim TOKAÇOĞLU
    • Seda YİĞİT
    • Sezai BAYAR
  • Video
  • Belgeler
    • İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
    • OHAL – KHK
    • Son Mektuplar
  • Çeviriler
    • Corona Yazıları
No Result
Tüm Sonucu Görüntüle
Biz Haberiz
No Result
Tüm Sonucu Görüntüle
Anasayfa Yazarlar Attila AŞUT

Deprem ve Yerbilimleri Terimleri

Attila AŞUT Yazar: Attila AŞUT
04/11/2020
Kategori: Attila AŞUT, Yazarlar
0
0
PAYLAŞIM
29
GÖRÜNTÜLENME
Facebook'da PaylaşTwitter'da PaylaşWhatsapp'da Paylaş

Hafta sonunda İzmir’de yaşanan 6,9 büyüklüğündeki yersarsıntısı, bizi yeniden “deprem gerçeği” ile yüz yüze getirdi.

Sarsıntının duyulmasıyla birlikte deprem uzmanlarının ekranlardaki açıklamalarını dinlemeye başladık. Her deprem sonrasında olduğu gibi yine çelişkili açıklamalar yapıldı. Depremin büyüklüğü konusunda bile Kandilli Rasathanesi ile AFAD arasında birlik yoktu. Bu süreçte en çok Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan‘ın “deprem yoksulları öldürür” sözü konuşuldu…

Prof. Ercan, deprem uzmanlığının yanı sıra sıkı bir öz Türkçeci olarak da tanınıyor. Adındaki “Ahmet”i bile Arapça diye kullanmıyor, yalnızca Övgün Ercan olarak anılmak istediğini söylüyor. Konuşurken İngilizce ve Fransızca terimler yerine Türkçe kavramlar kullanmaya özen gösteriyor. Örneğin “fay” yerine “kırık“, “tsunami” yerine “süpürtü”, “rezonans” yerine “çalkantı” diyor. Oysa son iki sözcüğün dilimizde “devdalga” ve “titreşim” gibi daha güzel karşılıkları var…

* * *

“Deprem” için bizim çocukluğumuzda “zelzele” denirdi. Bu Arapça sözcüğün yerini daha sonra öz Türkçe “yersarsıntısı” aldı.

Türk Dil Kurumu, 1970’li yıllarda çeşitli uğraş alanlarıyla ilgili bir dizi terim sözlüğü yayımlamıştı. Bunlardan biri de 1971 yılında basılan Yerbilim Terimleri Sözlüğü idi. Hamit Nafiz Pamir ile Önder Öztunalı‘nın ortak emeğiyle hazırlanan bu sözlükte yerbilim, deprem ve madencilik konularında kullanılan terimlerin Türkçe karşılıkları yer almıştı.

Daha sonra Dr. Emrullah Güney‘in hazırladığı aynı adlı bir başka terim sözlüğü, Nobel Akademik Yayıncılık’tan çıktı (2003).

Her bilimsel disiplinin kendine özgü terimleri, kavramları var. Bunları en iyi bilenler de kuşku yok ki alanlarında uzman kişilerdir. Onlar konuları daha çok akademik bir dille anlatma eğilimindedir. Oysa konuya yabancı olanlara bu kavramları en yalın ve anlaşılır biçimde açıklamak gerekiyor. Biz de bu amaçla çeşitli kaynaklardan yararlanarak okurlarımız için küçük bir deprem ve yerbilim kılavuzu hazırladık.

* * *

DEPREM TERİMLERİ

Deprem: Yerkabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi sonucu oluşan sarsıntı.

İlksel deprem: Yer hareketinin oluşumuna ilişkin olarak ilk verilere göre değerlendirilmiş deprem.

Revize deprem: İlk değerlendirme sırasında gözden kaçan ayrıntıların dikkate alınmasıyla daha net hesaplanmış deprem.

Deprembilim: Depremleri, yer hareketlerini inceleyen bilim dalı. Sismoloji.

Deprembilimci: Deprembilim uzmanı. Sismolog.

Deprembilimsel: Deprem bilimi ile ilgili, sismolojik.

Depremçizer: Yerkabuğunun sarsıntılarını çizmede ve depremin merkezini belirlemede kullanılan duyarlı aygıt, sismograf. Depremyazar.

Deprem bölgesi: Depremlerin sık oluştuğu gevşek ve kırık yeraltı bölgeleri.

Deprem kuşağı: Depremlerin belli bir düzlemde yer aldığı kuşak.

Deprem değişkenleri: Bir depremin tanımlanabilmesine yarayan odak noktası, dış merkez, odak derinliği, şiddet ve büyüklük gibi değişkenler.

Depremin büyüklüğü: Deprem sırasında açığa çıkan enerjinin büyüklüğü.

Depremin şiddeti: Herhangi bir derinlikte oluşan depremin yeryüzünde duyumsandığı noktadaki etkisidir. Bu etki, depremin büyüklüğü, odak derinliği, uzaklığı, yapıların depreme dayanıklılığı gibi etmenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Dış merkez (episantr): Depremin odak noktasına en yakın noktadır. Dış merkez alanı, depremin şiddetine bağlı olarak çeşitli büyüklüklerde olabilir.

Odak derinliği: Depremde enerjinin açığa çıktığı noktanın yeryüzünden en kısa uzaklığını anlatır. Tektonik depremler odak derinliklerine göre “sığ deprem”, “orta derinlikte deprem”, “derin deprem” diye sınıflandırılır. Yerin 0-60 km. derinliğinde olan depremler sığ deprem, 60-300 km. derinliğinde olan depremler orta derinlikte depremlerdir. Derin depremler ise 300 kilometreden fazla derinlikte olan depremlerdir. Türkiye’deki depremler genellikle sığ depremlerdir ve derinlikleri 0-60 km. arasındadır.

Odak noktası (hiposantr): Yerin içinde depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır. Bu nokta “iç merkez” olarak da tanımlanmaktadır.   

Sismograf: Yer hareketini sürekli olarak kaydeden düzenek. Depremyazar.

Sismogram: Sismografın kaydettiği iz.

Yaşam üçgeni: Deprem sırasında insanların enkaz altından sağ çıkmasını sağlayacak dolap, sandık, kanepe, koltuk gibi nesnelerin mekân içinde oluşturduğu üçgen biçimindeki boşluk.

Yerbilim: Yerküresinin oluşunu, yapısını, kaya ve maden türlerini inceleyen bilim. Jeoloji.

* * *

Depremsiz günler dileyerek…

attila.asut@gmail.com

 

Tags: Attila AşutdepremTürkçeyazaryerbilimleri terimleri
Önceki Haber

Örtülü faiz artırımı yetmiyor

Sonraki Haber

SERVET SERDAROĞLU

Attila AŞUT

Attila AŞUT

Benzer Yazılar

Coşkun KARTAL

Kemal Bey’e kırgınlık ve helalleşme!

05/07/2025
Manşet

Tüm annelere…

04/07/2025
Manşet

Kürtler memleketi işgal ediyor, Allah’ını seven defansa gelsin!

02/07/2025
Ercüment TUNÇALP

Ekonomik büyüme mi, kalkınma mı?

02/07/2025
Manşet

Baş düşman İsrail, Allah’ını seven defansa gelsin!

29/06/2025
Attila AŞUT

Sevgi Sözcükleri Demişken…

28/06/2025
Sonraki Haber
SERVET SERDAROĞLU

SERVET SERDAROĞLU

Bizi Takip Edin

  • Çok Okunanlar
  • Yorumlar
  • En Son
ÇGD

ÇGD: “Uludağ’a tehdit aynı zamanda mesleğimize yöneliktir”

30/06/2025
Cezaevindeki Gazeteciler Listesi

Cezaevindeki Gazeteciler Listesi

27/06/2025

Kemal Bey’e kırgınlık ve helalleşme!

05/07/2025
Görsel: Pixabay

Maaşlara yansıyacak enflasyon farkı netleşti

03/07/2025
Muhittin Böcek tutuklandı

Muhittin Böcek tutuklandı

05/07/2025
Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

05/07/2025
Gazeteci Timur Soykan, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı. 

Gazeteci Timur Soykan, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı. 

05/07/2025
Cumhuriyet Halk Partisi

CHP MYK’dan olağanüstü toplandı

05/07/2025

Son Haberler

Muhittin Böcek tutuklandı

Muhittin Böcek tutuklandı

05/07/2025
Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

05/07/2025
Gazeteci Timur Soykan, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı. 

Gazeteci Timur Soykan, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı. 

05/07/2025
Cumhuriyet Halk Partisi

CHP MYK’dan olağanüstü toplandı

05/07/2025
Biz Haberiz

Takip Et

Kategoriye Göre Arayın

  • Ali TARTANOĞLU
  • Attila AŞUT
  • Ayşe ÖZER
  • Banu MERTYÜREK GÜLER
  • Belgeler
  • Bilim-Teknoloji
  • Can Dostlarımız
  • Çeviriler
  • Çevre
  • Cezaevindeki Gazeteciler
  • Corona Yazıları
  • Coşkun KARTAL
  • Dünya
  • Eğitim
  • Ekonomi
  • Emek
  • Ercüment TUNÇALP
  • Genel
  • Grev
  • Güncel
  • İnsan Hak.E.B
  • İnsan Hakları
  • Kadın
  • Kültür Sanat
  • Manşet
  • Medya
  • Nusret ERTÜRK
  • Öldürülen Gazeteciler
  • Orhan AYDIN
  • Politika
  • Rahmi YILDIRIM
  • Sağlık
  • Saim TOKAÇOĞLU
  • Seda YİĞİT
  • Sezai BAYAR
  • Tarım
  • Video
  • Yazarlar
  • Yitirdiklerimiz

Son Haberler

Muhittin Böcek tutuklandı

Muhittin Böcek tutuklandı

05/07/2025
Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

Özgür Özel: “Seni yüzde 29 ile orada oturtmayacağız Erdoğan”

05/07/2025
  • Hakkımızda
  • Reklam Verin
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim

© 2024 Biz Haberiz. Tüm Hakları Saklıdır.

No Result
Tüm Sonucu Görüntüle
  • Anasayfa
  • Güncel
    • Bilim-Teknoloji
    • Can Dostlarımız
    • Çevre
    • Eğitim
    • İnsan Hakları
    • Kadın
    • Sağlık
    • Tarım
  • Politika
  • Dünya
  • Emek
    • Emek Haberleri
    • Grev
  • Ekonomi
  • Medya
    • Medya
    • Cezaevindeki Gazeteciler
    • Öldürülen Gazeteciler
    • Yitirdiklerimiz
  • Kültür Sanat
  • Yazarlar
    • Ali TARTANOĞLU
    • Attila AŞUT
    • Ayşe ÖZER
    • Banu MERTYÜREK GÜLER
    • Ercüment TUNÇALP
    • Nusret ERTÜRK
    • Orhan AYDIN
    • Rahmi YILDIRIM
    • Saim TOKAÇOĞLU
    • Seda YİĞİT
    • Sezai BAYAR
  • Video
  • Belgeler
    • İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
    • OHAL – KHK
    • Son Mektuplar
  • Çeviriler
    • Corona Yazıları

© 2024 Biz Haberiz. Tüm Hakları Saklıdır.

Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederseniz, bunu kabul ettiğinizi varsayarız.