Fikri Cinokur / Ajans Bizim – Sağlık sistemindeki olumsuzluklar, kamu sektöründe ücretlerin düşük olması, sağlıkta şiddet olaylarının artması gibi nedenlerden dolayı Türkiye’de ‘Doktor Göçü’ giderek her yıl artıyor. Son dört yılda doktor göçü sayısında ise patlama yaşanıyor. 2021 yılı 9 ayda 1111 doktor yurt dışına çıktı. Son 10 yılda 5 bin 35 doktor yurt dışında çalışmayı tercih etti.
Son yıllarda yaşanan ekonomik ve sosyal, siyasal koşullar nedeniyle kalifiyeli, yetişmiş insan göçü artarken, Türkiye’de çalışma ortamı bulamayan doktorlar da yurt dışında çalışmayı tercih etmeye başladı.
Türkiye’de 111 adet tıp fakültesi bulunuyor. Bunun 79’u devlet, 32’si vakıf üniversiteleri oluşturuyor. Bazı üniversitelerin birden fazla tıp fakültesi var. Bununla birlikte tıp fakültesi sayısı 120’yi buluyor.
Üniversite sınavlarında 16 binden fazla kontenjana sahip tıp fakültelerinden ise her yıl 15 binden fazla öğrenci mezun oluyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan ‘Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2020 Haber Bülteni’ndeki rakamlara göre 2019’da 895 olan devlet hastanesi sayısı 2020’de 900’e, üniversite hastanesi 68, özel hastane sayısı da 566’ya ulaştı.
2019 yılında hekime başvurunun yüzde 42,2’si birinci basamak yüzde 57,8’i de ikinci ve üçüncü basamakta görevli hekimlere yapıldı. Kişi başı hekime başvurusu sayısı 2019’da 9,8 iken bu 2020’de yüzde 26,5 azalarak 7,2 gerçekleşti.
Türkiye’de hekim sayısı
Sağlık Bakanlığı verilerine göre, devlet hastanesi, aile hekimliği ve diğer sağlık birimleri olmak üzere, uzman, pratisyen ve asistan hekim olmak üzere 104 bin 158, Üniversite hastanelerinde 36 bin 683, özel sektörde ise 30 bin 683 olmak üzere toplam 171 bin 524 hekim görev yapıyor. 2020 yılında 100 bin kişiye düşen hekim sayısı 193’ten 205’e çıktı.
Doktor Göçü artıyor
Son yıllarda sağlık hizmetlerinde yaşanan olumsuzluklar, kamuda sağlık çalışanların ücretlerinin düşük olması, pandemi koşullarında nöbetlerin çok ağır olması, nöbet ücretlerinin adaletli ödenmemesi, çalışma koşullarının ağırlaşması, ülkede yaşanan ekonomik, sosyal ve siyasal koşullar nedeniyle görevlerinden ayrılan doktorlar yurt dışında çalışmayı tercih etmeye başladı.
Son dört yılda ise doktor göçünde patlama yaşanıyor.
Türk Tabipler Birliği’nden edinilen bilgiye göre, Türkiye’de 2012 yılında 59 doktor yurtdışına göç ederken, 2017/2021 yılları arasında 4 bin 373 hekim çalışmak için yurtdışına gitti. Son 10 yılda ise yurtdışına göç eden doktor sayısı 5 bin 35’e ulaştı. Edinilen bilgiye göre binlerce doktorun da yurtdışına gitmek için Tabip Odasından Akreditasyon belgesi almak için sırada olduğu iddia edildi.
Doktorlar gelecek kaygısı yaşamak istemiyor
Antalya Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Nursel Şahin, sağlık sektöründe özellikle kamuda sağlık hizmetlerinde başta doktorlar olmak üzere tüm sağlıkçıların çalışma koşullarının ağırlaştığını ve ücretlerinin yeterli olmadığını, özel sektörde de ücretlerin kötü olması nedeniyle doktorların yurtdışı göçünün arttığına dikkat çekti.
Yurtdışına göç eden doktorların çoğunluğunun Almanya’yı tercih ettiğini belirten Prof. Dr. Şahin, şunları kaydetti.
‘’Türkiye’de hekimler tükenmişlik ve aşırı yorgunluk yaşıyor. Doktorlar, güvenli ortam istiyor. Gelecek kaygısı yaşamak istemiyor. Hekimlerin özlük haklarında bir hayli gerileme oldu. Özellikle pandemi döneminde çok yoğun çalıştı ama adaletli bir ödeme yapılmadı. Ücretler çok düşük ve çalışma koşulları çok ağır. İş güvencesi kalmadı. Hekimler bile bu ekonomik ve sosyal ortamda geçinemiyor. Genç hekimler de gelecek kaygısı yaşamamak için Türkiye’yi terk ediyor. Ülkemiz için çok büyük bir kayıp.’’
Özel sektörde de hekimlerin işi zor
Prof. Dr. Nursel Şahin, doktorların özel sektörde de yeterli ücret alamadığına dikkat çekti. Özel sektörde doktorların ‘hak ediş’le çalıştığını ve Bağ-Kur’lu olmaya zorlandığını öne süren Prof. Dr. Şahin, bu hekimlerin emekliliklerinde de büyük zorluk yaşayacağını belirterek, ‘’Türkiye’de hekimlik zorlaştı. Türkiye sağlık sistemini bir an önce değiştirmeli’’ dedi.
8 bin doktor istifa etti
Antalya Tabip Odası Yönetim Kurulu Üyesi Naci İşoğlu da Türkiye’nin yurt dışından göçü durduramaz iken, yurt dışına hekim göçünü de durduramadığını söyledi.
Büyük rakamlar harcayarak yetiştirilen hekimleri maalesef yurtdışına gönderilmek zorunda bırakıldığını ifade eden Dr. İşoğlu, şöyle konuştu.
‘’Yakın zamanda daha çok genç hekimlerin kaçışı daha da artacak. Hekimlerimiz, başta Almanya olmak üzere İngiltere, Kanada, Finlandiya, İsviçre gibi ülkelere gidiyorlar. Hekimlerin en çok gittikleri ülke Almanya. Çünkü Almanya çok iyi olanaklar veriyor. Bu nedenle genç hekimler mesleki eğitim ve uzmanlık sınavına hazırlanmak yerine Almanca kurslarına gidiyor.’’
Mezun olanların yüzde 10’dan fazlası yurtdışına gidiyor
Tıp fakültelerinden her yıl 10 binden fazla hekimin mezun olduğunu vurgulayan Dr. İşoğlu, ‘’Verilere göre her yıl yetiştirdiğimiz hekimin yüzde 10’undan daha fazlasının ülkemizi terk etmesine neden oluyoruz. TTB verilerine göre 18 ayda 8 binin üzerinde hekim istifa etti. Bir hekimin yurt dışında çalışabilmesi için alması gereken belgeyi veren Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) verilerine göre 2021’in sekiz ayında 967 hekim ülkesini terk etmiştir. 2012 yılında 59 olan hekim göçü bugün neredeyse 20 katına ulaşmıştır’’ dedi.
Türkiye’de hekimlerin maaşlarında 2003 yılından bu yana satın alma gücünde büyük bir düşüş yaşandığını ve 2003 ten bu yana hekim maaşlarında iyileştirme yapılmadığını ifade eden Dr. Naci İşoğlu, şunları kaydetti.
‘’Bir diğer neden olarak ‘malpractice’ davaları (Doktor hataları) Türkiye’de çok arttı. Hekimler mesleklerini uygulayamaz duruma geldi. ‘Çekinik tıp’ tanımlaması oluştu. Neredeyse bunun üzerinden bazı kuruluşlar hekim hatası avına çıkmaya başladılar. Milyonlarca liralık tazminat davaları konuşulur olmaya başladı. Riskin yoğun olduğu uzmanlık alanları en sonlarda tercih edilir oldu. Kadın doğum, genel cerrahi, kalp damar cerrahisi ve diğer cerrahi branşlar neredeyse ihtiyaç olan asistanları bulamıyor.’’
