Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), daha geniş dağıtım ve fiyatlandırma konusunda daha fazla şeffaflık çağrısında bulunarak, oldukça başarılı bir COVID-19 tedavisinin daha fazla insana sunulması gerektiğini bildirdi.
Bekir Metin / Ajans Bizim – Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), daha geniş dağıtım ve fiyatlandırma konusunda daha fazla şeffaflık çağrısında bulunarak, oldukça başarılı bir COVID-19 tedavisinin daha fazla insana sunulması gerektiğini açıkladı.
DSÖ Cenevre Merkezinden yapılan açıklamada, 22 Nisan 2022 tarihi itibariyle Covid-19 tedavisinde kullanılmak üzere Paxlovid adı ile bilinen ilacın DSÖ’nün ön yeterlilik listesine dahil edileceği belirtildi. Paxlovid adı altında satılan Nirmatrelvir ve Ritonavir’in hastaneye yatma riski en yüksek hafif ve orta şiddette COVID-19 hastaları için kullanılmasının tavsiye edildiği kaydedildi.
DSÖ, ağız yoluyla alınan antiretroviral ilacın Pfizer tarafından geliştirildiğini ve şu değerlendirmeyi yaptı: “Bugüne kadar yüksek riskli hastalar için en iyi terapötik seçim olduğunu belirtti. Ancak, üretici tarafından yapılan ikili anlaşmalarda ilaç temininin sağlanması, fiyat şeffaflığının olmaması ve uygulamadan önce hızlı ve doğru test etme ihtiyacı, hayat kurtaran bu ilacı düşük ve orta gelirli ülkeler için büyük bir zorunluk haline getiriyor.”
Düşük riskli Hastaneye yatış
Paxlovid, aşılanmamış, yaşlı veya bağışıklığı baskılanmış kişiler gibi ciddi hastalık geliştirme ve hastaneye yatma riski en yüksek olan, şiddetli olmayan COVID-19 hastalarına tavsiye ediliyor.
Öneri, 3.000’den fazla hastayı içeren iki randomize kontrollü çalışmadan elde edilen yeni verilere dayanıyor. Hastaneye yatış riski yüzde 85 azaldı. Yüksek riskli bir grupta bu, 1000 hasta başına 84 daha az hastaneye yatış anlamına geliyor.
Yararları ihmal edilebilir olduğu için daha düşük risk altındaki hastalarda kullanılması önerilmiyor.
Eşitsizlik korkuları
Düşük ve orta gelirli ülkeler için bir engel, ilacın yalnızca hastalık erken evrelerindeyken uygulanabilmesi ve başarılı sonuçlar için hızlı ve doğru testler yapılması. DSÖ, “Birincil sağlık bakım ortamlarında erken test ve teşhise erişimin iyileştirilmesi, bu tedavinin küresel olarak yaygınlaştırılması için anahtar olacaktır” değerlendirmesini yapıyor.
DSÖ, ayrıca erişim sözkonusu olduğunda, daha yoksul ülkelerin COVID-19 aşılarında olduğu gibi “tekrar sıranın sonuna itileceğinden” kaygısını da belirtti.
Genel beklentiler sınırlı
Üretici tarafında şeffaflığın olmaması, halk sağlığı kuruluşlarının ilacın bulunabilirliği ve ayrıca hangi ülkelerin ikili anlaşmalara dâhil olduğu ve ne kadar ödedikleri hakkında doğru bir resim elde etmesini zorlaştırıyor.
Ayrıca, Pfizer ile BM destekli İlaçlar Patent Havuzu arasındaki bir lisans anlaşması, ilacın jenerik üretiminden yararlanabilecek ülke sayısını da sınırlandırıyor.
Paxlovid, 22 Nisan 2022 Cuma gününden itibaren DSÖ ön yeterlilik listesine dahil edilecek, ancak jenerik ürünler henüz kalite güvenceli kaynaklardan temin edilemiyor.
Ön yeterlilik, DSÖ’nün bir ilacı değerlendirdiği ve uluslararası standartları karşıladığı ve böylece ulusal sağlık yetkilileri tarafından satın alınmaya uygun hale geldiği anlamına geliyor.
Fiyatlandırma anlaşmalarını şeffaf hale getirin
Birçoğu lisans anlaşması kapsamında olan birkaç şirket, DSÖ Ön Yeterlilik ile görüşmelerde bulunuyor ancak ilacı uluslararası olarak tedarik edebilmeleri için uluslararası standartlara uymaları biraz zaman alabilir.
DSÖ, Pfizer’in fiyatlandırmasını ve anlaşmalarını daha şeffaf hale getirmesini şiddetle tavsiye etti. İlaç devine ayrıca, daha fazla jenerik üreticinin ilacı üretebilmesi ve daha hızlı ve uygun fiyatlarla sunabilmesi için lisans anlaşmasının coğrafi kapsamını genişletmesi istendi.
DSÖ, bir başka antiviral ilaç olan remdesivir ile ilgili önerisini de güncelleyerek, hastaneye yatma riski taşıyan hafif veya orta şiddetteki COVID-19 hastalarında kullanılabileceğini bildirdi.
Şiddetli veya kritik COVID-19 hastalarında kullanım önerisi gözden geçiriliyor.
