“İki ülkede iki alışveriş” yazı serimizin ilkini (Kanada ile ilgili) Ocak 2020’de yayımlamıştık. O günden bugüne kadar her yazıda bir ülkedeki alışverişi konu aldık ve ülkemizdeki benzer marketlerin fiyatları ile karşılaştırdık. Bu çalışmalardan çıkan sonuçları da yorumladık.
Şimdi ise ilk defa; 1 sene arayla yapılan 2 Kanada alışverişini kıyaslayacağız. Ayrıntılı liste yazının devamındadır.
Bu zahmetli çalışmayı ikinci defa gerçekleştiren Özge ve Cem kardeşlerimize bir kere daha teşekkür ediyorum. (Kaynak: You Tube, Kanada’ya Göç)
Ocak 2020’de bu alışverişin bir benzeri de Türkiye’de yapılmış ve 516,65 TL tutmuştu. Birebir aynı sepet, aynı süpermarketten (Carrefour) bu sene de alındı ve 624,48 TL tuttu. Türkiye alışveriş tutarının yüzde 21 arttığı görüldü.
Adı geçen perakendeci, bu sene çekim yapmaya ve fiyat almaya izin vermediği için son alışveriş sessiz sedasız yapılmış ve de alışveriş fişi videoya eklenmiştir.
2020 yılındaki Kanada alışverişi 201,10 C$ (Kanada Doları) tutmuştu. Aynı sepetin aynı süpermarketten (Loblaws) bu sene 199,89 C$ karşılığında dolduğunu da arkadaşlarımız bize izlettiler. Kanada alışveriş tutarının yüzde 0,60 düştüğü görüldü. Gramajlardaki küçük farkları dikkate alsak bile; 12 ay boyunca artmayan bir alışveriş tutarı ve değişmeyen bir satın alma gücü gerçeğini kabul etmek zorundayız.
Aşağıdaki listede görüleceği üzere alışveriş sepetinde 33 çeşit ürün bulunmaktadır. Zaman zaman batı ülkelerinde raf fiyatlarının yıl boyunca kolay kolay artmadığını söylüyordum. Bir şeyi eksik bıraktığımı fark ettim; bu vesile ile fiyat düşüşleri olduğunu da ilave ediyorum.
Şimdi bazı tespitlerime ve yorumlarıma geçiyorum:
- Kanada Doları Ocak 2020’deki alışveriş tarihinde 4,50 TL idi. Ocak 2021’deki alışveriş tarihinde ise 5,86 TL oldu. Kur artış oranı yüzde 30,2’dir.
- Özge ve Cem çiftinin geçen yılki net asgari ücreti 2100 C$ olup, bu sene de muhtemelen aynı kalmıştır. Türkiye’de geçen yıl net asgari ücret 2.324 TL’idi, bu sene 2.826 TL’dir. Türkiye’deki asgari ücretli aile, geçen yılki gelirleriyle 516 dolar alabiliyorlardı, bu seneki gelirleriyle 482 dolar alabiliyorlar.
- Kanada listesindeki 33 üründen, 1 sene boyunca fiyatı artanların sayısı 9’dur. Fiyatı değişmeyenlerin sayısı 14’dür. Fiyatı düşenlerin sayısı ise 8’dir. Pirinçte fiyat artışı vardır ama marka değişikliğinden kaynaklanmış olabilir. Gramajı düşürerek fiyatı aynı seviyede tutmanın, bize özel uygulama olmadığını da Dove sabun fiyatıyla görmüş oluyoruz. Fiyat aynı kalırken, miktar yüzde 18 azalmıştır. Kanada listesindeki tek olumsuz husus budur.
- Döviz bazında bile Loblaws raflarında bizdekinden ucuz ürünler vardır. Bunlar kıyma, tereyağı, yumurta, muz ve Colgate diş macunudur.
Dana kıyma kg fiyatının Kanada’da yıl boyunca 12 dolar olduğu görülüyor. Ocak 2021 Carrefour dana kıyma fiyatı (%5-7 yağ) 72,90 TL’dir. Yani 12,44 dolar karşılığıdır.
Tereyağı 500 gr fiyatının Kanada’da yıl boyunca 4,39 dolar olduğu görülüyor. Ocak 2021’de Carrefour’da Sütaş 500 gr tereyağı fiyatı 43,65 TL’dir. Yani 7,45 dolar karşılığıdır.
Yumurta (24’lü) fiyatının Kanada’da yıl boyunca 5,78 dolar olduğu görülüyor.
Ocak 2021’de Carrefour’da Keskinoğlu doğal besi yumurta adet fiyatı 1,45 TL olup, 24 adedi 34,80 TL’dir. Yani 5,94 dolar karşılığıdır.
Muzun 1,2 kilogram fiyatı Kanada’da Ocak 2020’de 1,53 dolar iken, Ocak 2021’de 1,45 dolara düşmüştür. Kilogram fiyat 1,21 dolara denk gelmektedir.
Ocak 2021’de Carrefour ithal muz fiyatı 18,90 TL’dir. Bu da 3,23 dolar karşılığıdır. Bitmedi, yerli muzumuzun fiyatı bile Kanada’nın ithal ettiği muzun 2 katı fiyata sahiptir. Aynı perakendecimizde yerli muzun fiyatı da 13,95 TL olup, 2,38 dolara denk gelmektedir.
- Zeytin üreten ülke olmakla haklı olarak övünüyoruz. Ancak zeytinyağını ithal eden Kanada ile döviz bazında bile aynı raf fiyatına sahip olabiliyoruz.
Naturel sızma zeytinyağı (extra virgin olive oil) 1 litre Kanada fiyatı 9,29 dolardır. Ocak 2021’de Carrefour ‘da Kristal naturel sızma zeytinyağ 1 litre fiyatı 53,25 TL dir. Karşılığı 9,09 dolardır.
- Colgate Optic White 75 gr diş macunu Kanada fiyatı 3,99 dolar iken, Ocak 2021’de Carrefour’da aynı ürünün fiyatı 44,95 TL’dir. Karşılığı 7,67 dolardır. Yani neredeyse döviz bazında 2 katı!
- Nutella fiyatları ise birbirine çok yakındır ve elbette bu da anlamlı değildir. Çünkü bu markanın fabrikası ve üretimde kullandığı birçok girdi ülkemizde bulunmaktadır. Fiyatlara bakınca bunu görmek mümkün değildir. Kanada’da en az 1 yıl boyunca Nutella fiyatı değişmezken, aynı dönemde bizdeki fiyat artış oranı yüzde 45 olmuştur.
Carrefour’da Ocak 2020’de 20,45 TL olan Nutella 750 gr fiyatı, Ocak 2021 tarihinde 29,60 TL’ye yükselmiştir.
- Ayçiçek yağı fiyatına dikkatinizi çekerim. Ocak 2020’de Kanada’da litresi 4,99 dolar, Ocak 2021’de yine 4,99 dolar. Yani değişme yok…
Carrefour’dan Ocak 2020’de alınan 1 litre ayçiçekyağı fiyatı 10 TL, Ocak 2021 tarihindeki fiyat 18,50 TL. Fiyat artış oranı yüzde 85…
Bitmedi. 25 Kasım 2020 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan ham ayçiçek yağı ithalatından alınan yüzde 36 gümrük vergisi yüzde 3’e düşürüldü.
İhtiyacımızın tamamını ithal etmediğimiz halde ve büyük vergi indirimine rağmen fiyat artışımız yüzde 85 olmuş.
Ancak küresel fiyatlardaki değişime rağmen, Kanada’da fiyatlar aynı kalmış!
- Listede görüleceği üzere; Kanada alışverişinde geçen sene 5 dolar, bu sene 6 dolar civarında vergi vardır. Sebebi; 33 çeşit üründen 25 adedinde vergi bulunmamasıdır. Et ürünleri, süt ürünleri, meyve sebze ve yumurta gibi temel ürün kategorilerinde vergi sıfırdır. Kalan 8 çeşit ambalajlı üründe ise vergi oranı yüzde 13 olup, toplamda ancak 5-6 dolar vergi yükü bulunmaktadır.
Geçen yılki Türkiye alışverişinde vergi tutarı 34 TL idi. Bu seneki de 41 TL civarında olmalıdır.
- Bu kıyaslamalardan çıkan bir önemli sonuç da, küresel tedarikçilerin ‘oynak kur’un nimetlerinden iyi faydalanmalarıdır. Tedarikçilerin bir takvim yılı içinde batı ülkelerinde fiyat değişikliğini teklif edecek bir sebepleri yokken, Türkiye’de her ay öne sürebilecekleri kendilerince haklı (!) sebepleri vardır. Kur yukarı yönlü ise ‘fiyat artışı’, aşağı yönlü ise ‘kazanılmış hak’ durumu hakimdir. En iyi ihtimalle rezervlerin bir kısmı kampanyalarda kullanılabilir. Ancak satış artışı ile telafi edildiğinden, o bir kısım fedakârlık bile tartışmalıdır.
- Özge ve Cem kardeşlerimiz 2 sene üst üste Türkiye’ye gelseler ve ailelerinin evi için de alışveriş yapsalardı, ilk gelişlerinde listedeki ürünlere 115 dolar öderlerken, 12 ay sonraki alışverişe 107 dolar öderlerdi. Yani onlar için hayat Türkiye’de de ucuzlamış olurdu. Elbette orada kazanıp burada harcamak şartıyla…
- En önemli sonucu sona bıraktım. Kanada’nın ithal ettiği ürünler yok mu?
Elbette var. Peki nasıl oluyor da raf fiyatları değişmiyor?
İşte cevabı;
Ocak 2020’de 1 C$ = 0,77 $ , Ocak 2021’de 1 C$ = 0,79 $ ,
Ocak 2020’de 1 C$ = 0,69 € , Ocak 2021’de 1 C$ = 0,65 €’dur.
Paranızın değerini koruyabilirseniz, satın alma gücünüzü de koruyabilirsiniz.
Kanada bu konuda onlarca başarılı örnekten sadece birisidir!
