Ajans Bizim – ABD Başkanı Donald Trump, anayasaya rağmen Beyaz Saray’da üçüncü bir dönem görev yapma konusunda “şaka yapmadığını” ve bunu gerçekleştirmek için bir boşluk olduğunu düşündüğünü söyledi.
78 yaşındaki Trump, NBC’den Kristen Welker’a yaptığı telefon görüşmesinde “pek çok insan bunu yapmamı istiyor” dedi.
Trump, 40 yaşındaki Başkan Yardımcısı JD Vance’in Trump’ın başkan yardımcısı olarak başkanlığa adaylığını koyması da dahil olmak üzere “bunu yapabilecek yöntemler olduğunu” iddia etti. Vance daha sonra istifa ederek Trump’ın yeniden başkanlık koltuğuna oturmasını sağlayacaktı.
Trump daha fazla ayrıntıya girmeden “Ama başkaları da var” dedi.
Anayasa iki ile sınırlı
1951’de onaylanan 22. Anayasa değişikliği “hiç kimse Başkanlık makamına iki defadan fazla seçilemez” diyor. Bu da Vance’in Trump’ın lehine istifa etmesi gibi potansiyel bir boşluğa izin veriyor.
Trump, “Demek istediğim, onlara daha önümüzde uzun bir yol olduğunu söylüyorum, biliyorsunuz, yönetimin henüz çok başındayız. Ben şu anki duruma odaklanmış durumdayım” dedi.
Trump 2033’e kadar başkan olarak görev yapmayı düşündüğünü çünkü “çalışmayı sevdiğini” söyledi.
Milyarder müteahhit ve eski reality TV yıldızı olan Trump, Welker’a “Şaka yapmıyorum. Ama bunu düşünmek için henüz çok erken” diye konuştu.
Daha önce de söylemişti
Trump defalarca üçüncü bir dönem görev yapma ihtimalinden bahsetti, ancak başlangıçta bu fikir Demokratları trollemenin bir yolu olarak algılandı. Politikacılar potansiyel haleflerini mahkemeye verirken etkisini azaltacak olan dönem sınırlı bir topal ördek olduğu algısından kaçındı.
Başkan son zamanlarda katıldığı birçok etkinlikte bu düşünceye uygun olarak “dört yıl daha!” sloganlarıyla karşılandı.
Anayasayı çiğneme eleştirisi
Ancak Anayasa, başkan olmaya uygun olmayan hiç kimsenin başkan yardımcılığına da aday olamayacağını belirtiyor. Yani Trump, Vance’in aday arkadaşı olmaya uygun olmayacak.
Trump başka senaryolar da olduğunu söyledi ama ayrıntı vermedi.
Trump’ın üçüncü bir dönem için yasal olarak uygun hale gelmesinin en belirgin yolu Anayasa’da bir değişiklik yapılması olacaktır ki bu da pek olası görünmeyen zorlu bir süreç. Değişiklikler için Kongre’de üçte iki oy ya da bir anayasa konvansiyonu gerekiyor.
Ancak eleştirmenler Trump’ın aklında başka bir şey olabileceğini, özellikle de Beyaz Saray’ı kaybettikten sonra daha önce bir kez görevde kalmayı denediği için Anayasa’yı tamamen çiğneyebileceğini söylüyor.
Eleştiriler
Trump’un tutumunu eleştiren Kongre Üyesi Jasmine Crockett, sosyal medya paylaşımında “Yani aslında buna izin yok… Anayasa isteğe bağlı değil efendim. Bu bir reality show değil, gerçek. İki dönem, hepsi bu” diye yazdı.
Demokrat parti yöneticilerinden Ken Martin ise sosyal medyadan “Diktatörler böyle yapar. Trump üç ay içinde borsayı çökertti ve maliyetleri arttırdı. Şimdi de Amerikalıların hayatlarını daha iyi hale getirmek için bir şeyler yapmak yerine üçüncü bir dönem için planlar yapıyor” eleştirisini dile getirdi.
Trump’ın müttefiki Steve Bannon geçtiğimiz günlerde Trump’ın Beyaz Saray’da kalmasını istediğini söyledi
İki dönemi geçen bir kişi
Franklin Delano Roosevelt iki dönemden fazla seçilen tek Amerikan başkanı oldu ve dördüncü döneminin yarısında öldü. Roosvelt’in başkanlığına kadar başkanlar George Washington örneğini izleyerek geleneksel olarak sadece iki dönem görev yaptı ve bu durum Anayasa’nın değiştirilerek bir kural haline getirilmesine yol açtı.
ABD tarihinde üst üste görev yapmayan ikinci başkan olan Trump, Ocak 2029’da 82 yaş yedi aylıkken ikinci dönemini tamamladığında, Ocak ayında 82 yaş iki aylıkken görevi bırakan eski Başkan Joe Biden’ı geride bırakarak gelmiş geçmiş en yaşlı başkomutan olacak.
Varsayımsal bir üçüncü dönemin sonunda 87 yaşına yaklaşmış olacak.
Biden, geçtiğimiz Temmuz ayında bilişsel uygunluğu konusunda şüpheler ortaya çıkınca Demokrat arkadaşları tarafından ikinci dönem arayışından vazgeçmeye zorlanmış ve dönemin Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in başarısızlıkla sonuçlanan kampanyasının önünü açmıştı. Nihayetinde yedi kararsız eyaletin tamamını Trump’a kaptırdı.
Bununla birlikte, küçük bir avuç lider, büyük Batı demokrasilerini yaşlılık dönemlerine kadar yönetti.
Batı Almanya Şansölyesi Konrad Adenauer, 14 yıl iktidarda kaldıktan sonra 1963 yılında istifa ettiğinde 87 yaşındaydı ve İkinci Dünya Savaşı sonrasında ülkesini yeniden inşa etme konusundaki başarılarıyla tarihe geçti.
Temsilciler Meclisi Üyesi Andy Ogles Ocak ayında Trump’ın üçüncü bir dönem için seçilebilmesine olanak tanıyacak bir anayasa değişikliği teklifinde bulunmuş, ancak yasanın Temsilciler Meclisi ve Senato’nun üçte ikisi tarafından kabul edilmesi ve ardından eyaletlerin dörtte üçü tarafından onaylanması gerektiğini, bunun da Demokratların muhalefeti nedeniyle muhtemelen imkânsız olduğunu belirtmişti.
