Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – Ukrayna’da yaklaşık 25 aydır süren savaş, Mayıs ayında, Kiev ve Moskova arasındaki yeni bir boyuta geçti ve geçen hafta başkentlere yönelik, her iki tarafın da kullandığı uzaktan kumandalı küçük cihazlar olan “insansız hava araçlarının savaşına” dönüştü.
Kiev’e karşı Rus insansız hava araçları, Moskova’ya saldıran insansız hava araçları, cephe üzerinde vızıldayan yüzlerce insansız hava aracı… Bu yeni savaşın taktiksel, psikolojik ve finansal pek çok yönü var.
En son saldırı, 30 Mayıs salı günü şafak vakti Moskova’daki binalara çarpan ve çatışmanın sınırdan 500 kilometreden fazla uzakta olduğunu düşünen sakinleri şaşkına çeviren birkaç insansız hava aracını içeren saldırıdır.
Rus yetkililere göre, sekiz Ukrayna insansız hava aracı tespit edildi ve bunların hepsi etkisiz hale getirildi, ancak bazı enkazlar evlerin üzerine düştü. Moskova Belediye Başkanına göre, iki kişi hafif yaralandı.
Mütevazı Ukrayna saldırıları
Moskova’ya bu saldırı, görkemli ve eşi benzeri görülmemiş ölçekte olmasına rağmen, Kiev’in maruz kaldığı Rus insansız hava aracı dalgalarıyla kıyaslandığında mütevazı kalıyor.
Ukrayna hava kuvvetleri, pazartesi gecesi, “neredeyse başkentin hemen yanında ve Kiev semalarında” fırlatılan 31 İran yapımı Şahid insansız hava aracından 29’unu düşürdüğünü açıkladı.
Kiev makamları, 28 Mayıs Pazar günü, Rusya’nın “işgalin başlangıcından bu yana başkente yönelik en büyük insansız hava aracı saldırısını” engellediklerini iddia etmiş, buna rağmen iki kişi ölmüş ve üç kişi de yaralanmıştı.
Genelkurmay Başkanlığı, bir ay içinde on dördüncü kez hedef alınan Kiev üzerine yaklaşık kırk insansız hava aracı gönderildiğini ve bunun daha önce benzeri görülmemiş bir saldırı serisi olduğunu belirtti. Aynı kaynak, gönderilen 59 patlayıcı cihazdan 58’inin düşürüldüğünü de bildirdi.
Buna karşılık, bu tür saldırılar Rusya’nın başka yerlerinde daha sık görülmeye başlanmış olsa da Moskova ve bölgesi bugüne kadar nadiren hedef alındı. Mayıs ayı başlarında, Ukrayna’nın suçlandığı ancak Kiev tarafından yalanlanan bir saldırıda Rusya’nın iktidar merkezi Kremlin üzerinde iki insansız hava aracı düşürüldü.
Yeni strateji
Rus tarafının bu yeni stratejisini nasıl analiz edilmeli?
Üst düzey bir Ukraynalı yetkili, Moskova’nın kullandığı İran yapımı Şahid insansız hava araçlarının düşük maliyetine dikkat çekerek, “Yeteneklerimizi sınırlamaya çalışıyorlar. Karadan havaya füze stokumuzu boşaltmak ve güçlerimizi başka yöne çekmek istiyorlar. Bu, Ukrayna’nın karşı saldırı hazırlıklarına verdikleri tepkidir” dedi.
Gelişmiş Batı silahlarıyla donatılmış Ukrayna uçaksavar savunma sisteminin başarı oranları savaşın başlamasından bu yana yükseldi. Bu büyük ölçüde, Kiev’e gelişmiş Patriot hava savunma sistemlerini sayesinde oldu ve Amerikan yapımı bu sistem artık Rus güçlerinin için öncelikli hedefi haline geldi.
Askerî kaynaklar, Rus insansız hava aracı saldırılarının aynı zamanda “kaynakları cepheden uzaklaştırmanın” bir yolu olduğunu, yıpratma savaşını sürdürmek ve doğu cephesindeki potansiyel vurucu gücü zayıflatmak için Ukrayna’nın çabalarını kendi şehirleri etrafında yoğunlaştırmak amacını taşıdığını belirtiyor.
Her iki taraf da sahada, çoğu cepheye yakın yerlerde keşif, hedef belirleme ya da saldırı amacıyla kullanılan çok sayıda insansız hava aracı kullanıyor.
Hangi İHA’lar?
İran’ın yağdırdığı Şahid intihar İHA’larına ek olarak Rus ordusu da Lancet-3 patlayıcı İHA’larını ucuz (tanesi 20 ila 40 bin dolar) olma avantajıyla kayda değer bir varlık haline getirdi.
Bu sinsi mühimmatın yaklaşık 1,60 metrelik bir gövdesi, dört kanadı ve arkada bir pervanesi var. Patlayıcılarla yüklü olan bu insansız hava aracı aylardır, özellikle de Batılı müttefikleri tarafından Kiev’e sağlanan silahlara karşı etkinliğini gösteriyor.
Rus ordusu ayrıca, yaklaşık elli kilometre menzile sahip Eleron-3′ ile 10 kilometreden daha az menzile sahip küçük ticarî quadcopter’leri de kullanıyor.
Ukrayna tarafında ise yaklaşık elli kilometre menzile sahip Furia gibi taktik İHA’lar kullanılıyor. Uzmanlar, salı günü Moskova’ya yapılan saldırıda UJ-22 ve Beaver modelleri kullanıldığını belirtiyor.
UJ-22’ler saatte 120 km seyir hızıyla 800 km’ye kadar yol alabilen ve 20 kg yük taşıyabilen küçük bir uçağa benziyor. Türk malı Bayraktar TB2 MALE (orta irtifa, uzun dayanıklılık) insansız hava aracı, işgalin başlangıcında Ukrayna direnişinin kahramanlarından biriydi.
Elektronik savunma sistemi
Bu İHA’larla karşı karşıya kalan her iki taraf da çok pahalı füzelerle vurmanın ne mümkün ne de arzu edilir olduğu gerekçesiyle çok düşük maliyetli elektronik karıştırma savunma sistemleri konuşlandırdı.
Askerî uzmanlar, insansız hava aracı kayıplarının çok yüksek olduğuna dikkat çekerek, “her bir insansız hava aracının vurulmadan önce en fazla 4 ila 6 kez uçtuğuna” dikkat çekiyor.
Ukrayna, ayda ortalama 10 bin insansız hava aracı kaybettiğini öne sürüyor. Doğrulanması pek de mümkün olmayan bu sayının, Kiev’in Batılı destekçilerine yönelik bir iletişim stratejisi olabileceği de var sayılıyor!
