Süfyan Kızılarslan / Ajans Bizim – AYM, ‘hâkim bağımsızlığı var kanunla düzenlenmeli’ dedi ve düzenlemeyi iptal etti
Anayasa Mahkemesi (AYM) Adalet Akademisi Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni (CBK) “hâkim bağımsızlığı”nı etkileyen düzenlemelerin kanunla yapılması gerektiği gerekçesiyle iptal etti.
AYM’nin konuya ilişkin gerekçeli kararı Resmî Gazete’de yayımlandı. Karar yayım tarihinden itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.
CHP Grubu’nun açtığı dava konusu 34 sayılı, Türkiye Adalet Akademisi’nin kuruluş, görev ve yetkilerine ilişkin usul ve esasları düzenliyordu.
CHP’nin başvurusunda dava konusu CBK’nın esas amacının hâkim ve savcı adaylarının eğitimi ile hâkim ve savcıların hizmet içi eğitimleri olduğu belirtilerek bunun “yürütme yetkisine ilişkin değil, yargının niteliğine ilişkin bir konu olduğu ve kanunla düzenlenmesi gerektiği” savunulmuştu.
Başvuruda, “böyle bir düzenleme ile kurumun yürütmenin her türlü müdahalesine açık hâle getirildiği, ayrıca düzenlemenin idarenin kanuniliği ilkesi ile kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırı olduğu” iddia edilmişti.
Hâkim bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı
AYM kararında, CBK ile kurulan Adalet Akademi’sinin, hâkim ve savcıların meslek içi eğitimlerini düzenlemek konusunda yetkili ve görevli kılındığı hatırlatıldı.
Kararda, hâkim ve savcıların diğer özlük haklarının yanı sıra niteliklerinin de mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanun ile düzenleneceğini öngören Anayasa’nın 140. maddesinde belirtilen “hâkim ve savcıların nitelikleri” ifadesinin hâkim ve savcıların adaylığa kabul ve adaylık dönemini de kapsadığı ifade edildi.
Hâkim ve savcı “nitelikleri” nin kazanılması ve sürdürülmesinde adaylık döneminde alınan başlangıç eğitimi ve hizmet içi eğitimin etkisi yadsınamayacağı kaydedilen kararda, bu çerçevede mesleğe gireceklerin adaylığa alınış ve adaylık döneminden başlayarak tüm süreçlerinin mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanun ile düzenlenmesi gerektiği belirtildi.
AYM, Adalet Akademisi’ne ilişkin 34 sayılı CBK’nın tümünün Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.
