Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin “Zaporojiye Nükleer Santrali etrafında devam eden çatışmalardan duyduğu endişeyi dile getirerek, “Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz” dedi.
Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir araya geldi.
Görüşmenin ardından Erdoğan, Zelenskiy ve Guterres ortak basın toplantısı düzenledi.
İkili görüşmeler
Erdoğan, Zelenskiy ile ikili görüşmede, ülkeler arasındaki stratejik ortaklık düzeyindeki ilişkileri tüm boyutlarıyla değerlendirildiğini bildirdi.
Erdoğan, “İşbirliğimizi, dayanışmamızı mevcut şartlar altında ilerletme imkânlarını ele aldık. Tabii yaklaşık 6 aydır devam eden savaş, görüşmelerimizin ana konusunu teşkil etti. Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine desteğimizi bu vesileyle bir kez daha vurguladım” dedi.
“Zaporojiye Nükleer Santrali etrafında devam eden çatışmalardan duyduğumuz endişeyi dile getirdik. Yeni bir Çernobil yaşamak istemiyoruz” diyen Erdoğan, “Türkiye olarak bir taraftan çatışmaların diplomatik çözümle sona ermesi için çaba harcarken diğer taraftan da Ukraynalı dostlarımızın yanında olduk, olmaya devam ediyoruz” diye konuştu.
98 TIR’lık yardım malzemesi
Erdoğan, savaşın başından bu yana Ukrayna halkının acil insani ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 98 TIR’lık insani yardım malzemesi sevk edildiğini belirterek, “325 bine yakın Ukraynalıya geçici olarak ülkemizde ev sahipliği yaptık. Ukrayna’daki şartlar normale dönünceye kadar misafir etmek üzere 1.099 yetim ve 408 refakatçisinden oluşan toplam 1.507 kişiyi ülkemizde kabul ettik” diye ekledi.
İkili görüşmede savaşın Ukrayna’da neden olduğu fiziki yıkımın boyutlarını da ele aldıklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bugüne kadar olduğu gibi Ukrayna’nın yeniden imarı için gereken desteği vereceğimizi Sayın Zelenskiy ile paylaştım” dedi.
Üçlü görüşme
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de katılmasıyla yapılan üçlü görüşmenin odak noktasını, savaşın ne şekilde nihayete erdirilebileceğinin oluşturduğunu söyleyen Erdoğan, “Daha bir ay önce Birleşmiş Milletler, Ukrayna, Rusya ve Türkiye olarak tarihî nitelikte bir ortak çalışma örneği sergiledik” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenli şekilde dünya piyasalarına ihracını mümkün kılan İstanbul Mutabakatının olumlu yansımalarını sadece Ukrayna değil, tüm dünya hissedilmeye başlandığına dikkat çekti.
Mutabakatın uygulamaya girdiği 1 Ağustos’tan bu yana toplam 25 gemi ve yaklaşık 625 bin ton Ukrayna tahılının dünya pazarına ulaştırıldığını anımsatan Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bugünkü temaslarınızda mevcut mekanizmanın faaliyetlerini artırarak sürdürmesi için atılabilecek adımlar üzerinde durduk. Üçlü görüşmemizde ayrıca İstanbul Mutabakatının oluşturduğu müspet havanın kalıcı barışa tahvil edilmesi imkanlarını değerlendirdik. Diplomatik sürecin canlandırılması için uluslararası toplumun daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğine özellikle işaret ettik. Şahsen savaşın en nihayetinde müzakere masasında sonuçlanacağına olan inancımı muhafaza ediyorum. Esasen Sayın Zelenskiy ve Guterres de bu hususta aynı fikirdeler. Tüm mesele, müzakere masasına giden en kısa ve adil yolu tespit etmektir”.
Rusya-Ukrayna müzakereleri
Erdoğan, mart ayında İstanbul’da şekillenen parametreler üzerinden Rusya ile Ukrayna arasındaki müzakerelerin canlandırılmasının imkân dahilinde olduğuna inandığını belirtti.
“Bu hedefe yönelik olarak her türlü desteği vermeye tekrar kolaylaştırıcı veya arabulucu rolünü oynamaya hazırız” diyen Erdoğan, “Tabii görüşmemizde savaş esirlerinin mübadelesi konusunu ve bu konudaki girişimlerimizi ele aldık, bu konuyu önemsediğimizi de ayrıca ifade etmek istiyorum. İnanıyorum ki şu anda burayı takip edenler, ‘Acaba bu esirlerin mübadelesi ne oldu?’ sorusunu da cevaplamaya çalışıyor” dedi.
Erdoğan, “Bu konuyla ilgili olarak Sayın Putin ve Rusya tarafıyla da bugünkü bütün görüşmelerimizin neticesini değerlendirmeye devam edeceğiz” diye ekledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Lviv’e seyahati konusunda tüm kolaylıkları gösteren Ukrayna ve Polonya makamlarına teşekkür etti.
Guterres
BM Genel Sekreteri Guterres de, “Ukrayna ve Rusya’dan daha büyük miktarlarda yiyecek ve gübreyi çıkarmak, en savunmasız insanlara ve ülkelere yardım sağlamak için çok önemli” dedi.
Guterres, İstanbul anlaşmasıyla oluşturulan tahıl koridoru için “Gıda cephesindeki olumlu ivme diplomasinin zaferini yansıtıyor” diye konuştu.
Guterres, “Zaporijiye Nükleer Santralimdeki askerî ekipman ve personelin çekilmesi gerektiğini” belirterek, “Zaporojiye’ye yönelik potansiyel bir hasar, intihardır” dedi.
Potoçki Sarayında basına kapalı yapılan üçlü zirve 40 dakika sürdü.
Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Millî İstihbarat Teşkilâtı Başkanı Hakan Fidan ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da yer aldı.
Ukrayna ile anlaşma
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ukrayna ziyareti sırasında, savaş nedeniyle tahrip olan altyapının yeniden inşası için Türkiye ile Ukrayna arasında anlaşma imzalandı.
Bu kapsamda, Ukrayna’nın savaş nedeniyle tahrip olan altyapısının yeniden inşası amacıyla Türkiye ve Ukrayna arasında yapılan anlaşma, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ile Ticaret Bakanı Mehmet Muş tarafından imza altına alındı.
Anlaşmayla iki ülke arasında Ukrayna’nın yeniden inşası için bir Görev Gücü oluşturulacak.
Görev Gücü ile Ukrayna’da yollar, köprüler, su ve elektrik altyapısı, hastane ve okul gibi sosyal ve ekonomik önemi haiz tesislerin yeniden inşası için çalışmalar birlikte koordine edilecek.
Erdoğan-Zelenskiy ile görüşmesi
Erdoğan, daha önce de Zelenskiy ile bir araya geldi. İki lider Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat’ta taarruzunun başlamasından sonra ilk kez yüz yüze görüştü.
Zelenskiy, Telegram hesabından yaptığı açıklamada, “Lviv’deki görüşmede Recep Tayyip Erdoğan ile tahıl girişimini iyileştirme olasılığını, Zaporojiye NGS etrafındaki durumu değerlendirdik. Ayrıca savunma işbirliği konularına değindik” dedi.
Türk heyeti
Erdoğan, Zelenskiy ile görüşmeden önce, tarihi Liçakiv Mezarlığını ziyaret etti.
Erdoğan’ın günübirlik çalışma ziyaretine Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Ömer Çelik ile Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar da eşlik ediyor.
BM Genel Sekreteri Guterres, New York’a dönmeden önce cumartesi günü İstanbul’da, Ukrayna’dan yapılan tahıl ihracatını denetleyen Ortak Koordinasyon Merkezini ziyaret edecek.
