Dev ülkeler “ticaret savaşları” diyor ama yaşananlar, 30 yıl önce geride bıraktığımız, ya da bıraktığımızı zannettiğimiz tarihi bir dönemin tekrarı aslında. Soğuk Savaş geri döndü. Yeni savaşın farkı, kutupların sayısında saklı.
ABD kendine rakip olarak Çin’i görüyor, yakında bir Hollywood prodüksiyonunda genç bir bir boksör Çinli rakibini yere sererse şaşmamak gerek, Avrupa Birliği çelişkileri aşıp, varlığını ispatlamak derdinde. Avustralya ve Hindistan “ben de varım” diyor… Ve tabii ki vazgeçilmez kötü adam Rusya var.
Soğuk Savaş’ın kaybedilmesinden yıllar sonra sokaklarda dikkat çeken ilk değişiklik insanların görüntüsü. Belli ki şehir ciddi bir ekonomik değişim yaşamış. Gerek merkezde gerekse kenar mahallelerde artık hem erkekler hem de kadınlar daha bakımlı daha şık. Avrupa şehirlerinde olduğu gibi insanlar modayı takip eden bir çizgiye gelmiş.
Sadece büyük ve gösterişli olanlar değil, küçük restoranlar bile yıllar öncesinden çok daha iyi bir noktada. Önceden, küçük yerlerde yemek yemek çok önerilmezdi. Ama örneğin çok güzel bir akşam yemeği yiyebileceğiniz ve güzel şarap seçenekleri arasında kararsız kalacağınız Pioppo Albero, Türkiye’deki pek çok başarılı restoran ile aynı çizgide.
Moskova’da restoranlar
Roma’da bulamayacağınız pizza lezzetini Kremlin’den 15-20 km uzaklıktaki bir restoranda yakalamak şaşırtıcı.
Zaten Moskova’daki restoranlar dünyanın en iyileri arasında gösteriliyor. Daha yakınlarda şehirdeki 9 restoran Michelin yıldızı aldı. Novikov Group ve Ginza Project gibi restoran grupları Londra ve New York seviyesinde gösteriliyor.
Yeşillikler içinde bir ülke olan Rusya’da parklar da şehir kültüründe önemli yere sahip. Pek çok semtte büyük parklar var. İçinde gölleri olan, gençlerin spor yaptığı, gün batımında kanoya bindiği, küçük ormanlara şehrin her tarafından rastlamak mümkün.
Soğuk Savaş sonrasında Moskova’da Arbat dışında yaya caddesi yoktu. Ancak özellikle son on yılda merkezdeki bütün caddeler yenilendi, bir çok sokak yaya yoluna dönüştürüldü. Şehir gezmesi daha zevkli bir hale geldi. Bisiklet de gezerken kullanılacak bir alternatif olarak yerini aldı.
Metro ağı, gelişen şehirle beraber büyümüş. Sanat eserleriyle dolu 159 istasyon vardı 24 yıl önce. Şimdi ise istasyon sayısı 241 olmuş. Hala dünyanın en büyük metro ağlarından biri olma özelliğini koruyor.
Ulaşımda alternatif: Yandex Taksi
Rusya’nın küresel ticarette doğalgaz ve petrolle beraber önemli kozu Yandex. Yandex’i sadece bir arama motoru gibi algılamayın. Tıpkı Google gibi pek çok alana el atmış durumda Yandex. Google gibi küresel değil henüz, ama ülke çapındaki etkisi Google’ın gücünü epey geçiyor.
Ruslar Google Maps kullanmıyor. Her yere Yandex’in navigasyon uygulaması ile gidiyorlar. Yandex hiç şaşırmıyor. Güvenlik kameralarının nerede olduğunu da biliyor, hangi yolun daha kısa olduğunu da. Evet Google da alternatif yolları gösteriyor. Rusya içinde Yandex’in hata oranı sıfıra yakın.
Yandex Taksi ise özellikle İstanbul’da yaşayanlar için rüya gibi. Akıllı telefonlarınıza indirdiğiniz uygulamayla bulunduğunuz noktaya ya da istediğiniz başka bir yere taksi çağırmanız mümkün. Yandex’e bağlı sistem konumunuzu milimetrik olarak saptıyor. Gideceğiniz yeri ve istediğiniz araba tipini, business ya da standart, yazıyorsunuz. Ne kadar ödeyeceğiniz ekranda yazıyor. İster sisteme tanımlı kredi kartıyla o anda, isterseniz de nakit olarak arabada yapıyorsunuz ödemeyi.
Uber ve Yandex bu işte 2017’den beri beraber. Diğer ülkelerdekinden farkı sistemin gücü ve çok yaygın kullanılması. Ortaklık, Rusya dışında da ağırlıklı olarak eski doğu bloku ülkelerinde, Finlandiya’da ve İsrail’de faaliyet gösteriyor.
Sadece Yandex değil Rusya’nın internet teknolojilerindeki gücü. Ülkede Facebook kullanılmıyor. Facebook yerine tercih edilen sosyal medya platformu ise VK. Rus yapımı VK hem Instagram hem de Facebook’un işlevini görüyor.
Yani, var olan ekonomik gerilimde ABD, patenti kendisinde olan Google ve Facebook gibi ağlara erişimi kapatırsa Rusya çok da etkilenmez. Belki YouTube’un boşluğunu doldurmak zaman alır.
Bu arada 24 yılda altyapı gelişirken nüfus 10 milyondan sadece 12.6 milyona çıkmış. Konut arzı nüfus artışını rahatlıkla karşılıyor. Şehir içinde kalan bütün endüstriyel tesisler de şehir dışına taşınıyor.
Ülkede tabii ki hiçbir şey mükemmel değil. Ülkedeki demokrasiye ilişkin soru işaretleri var. Ama demokrasinin hiç olmadığı çökmüş bir ülkeden, demokrasinin emeklemeye başladığı modern bir ülkeye bu kadar kısa sürede ulaşmak da önemli olsa gerek.
