Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – Avrupa Birliği ile ilişkileri sorunlu olan Türkiye ve Macaristan, bugün bir Ortak Siyasî Bildiri imzaladı ve ilişkileri “stratejik ortaklıktan geliştirilmiş stratejik ortaklık” düzeyine çıkardı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan Başbakanı Victor Orban’ın davetiyle ağustos ayından sonra bir kez daha Budapeşte’ye gitti.
İki ülke arasında savunma sanayi ve nükleer enerji alanında işbirliği anlaşmaların da imzalandı.
Erdoğan, Budapeşte ziyaretine Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak ile Sandor Sarayı’nda yaptığı görüşmeyle başladı. Daha sonra Karmelita Manastırı’na geçen Erdoğan, burada Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile bir araya geldi.
BBC’nin haberine göre, Erdoğan ve Orban, Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Altıncı Toplantısına da başkanlık etti. Görüşme, Türkiye-Macaristan Dostluk Anlaşmasının imzalanmasının ve diplomatik ilişkilerin kurulmasının 100’üncü yılına denk geldi.
Ortak Siyasî Belge
Orban ve Erdoğan, görüşmelerden sonra, Ortak Siyasi Bildiriyi imzaladı.
Erdoğan, bu belgenin imzalanmasıyla Türkiye-Macaristan stratejik ortaklık ilişkisinin geliştirilmiş stratejik ortaklık seviyesine çıkarıldığını kaydetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu belge, geleceğimize dönük vizyonumuzun göstergesidir” dedi.
Orban da geçen yüzyılın en büyük kaybedenlerinden birinin Macaristan olduğunu ve bu yüzyılda kazanmak istediklerini belirterek, “O yüzden müttefikler arıyoruz ki birlikte kazanalım” dedi.
Macaristan Başbakanı, “İlişkileri Geliştirilmiş Stratejik Ortaklık düzeyine yükselttik. Ötesi var mı bilmiyorum. Diplomaside bu, dostluk ve kardeşlik açısından en güçlüsüdür” dedi.
Görüşmelerin ardından savunma sanayi ve nükleer enerji alanında işbirliği yapılmasını içeren bir dizi belge iki tarafın yetkililerince imzalandı.
Doğalgaz alımı
Türkiye ve Macaristan, 2024’ü Kültür Yılı, 2025’i de Bilim ve İnovasyon Yılı olarak ilan etti ve bu alanlarda yıl boyu etkinlikler yapılacağını açıkladı.
Reuters haber ajansına göre, Macaristan devletine ait enerji şirketi MVM, BOTAŞ ile Macaristan’ın gelecek yıl en kısa sürede Türkiye’den doğalgaz satın almasına olanak tanıyan bir anlaşma imzaladı.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, yaptığı açıklamada, “Bugünkü anlaşmanın imzalanmasıyla her zamankinden daha geniş bir işbirliği başlamış oluyor” dedi.
Orban, ortak basın toplantısında, Macaristan’ın düzensiz göç tehdidinden korunmasında Türkiye’nin öneminden bahsederken, “Türkiyesiz Macaristan’ın güvenliği düşünülemez. Macaristan’ı tehdit eden göç Türkiyesiz durdurulamaz” diye konuştu.
Ticaret hacmi
Orban, Türkiye ile mevcut dört milyar avro olan ticaret hacminin altı milyar avroya çıkarılmasını hedeflediklerini kaydetti. Türkiye’nin AB sürecini desteklediklerini kaydeden Orban, gümrük birliğinin modernizasyonu ve vize serbestisi süreçlerinde de desteklerinin devam edeceğini kaydetti.
Macaristan, 2024 yılının ikinci altı ayında AB dönem başkanlığını üstlenecek. Erdoğan, bu gelişmeye işaret ederken, Macaristan liderinden Türkiye’nin AB sürecine ilişkin güçlü ve olumlu yaklaşım duymaktan memnuniyetini dile getirdi.
Erdoğan, ayrıca Türk Devletleri Teşkilatı’nda (TDT) gözlemci üye statüsünde bulunan Macaristan’ın aktif katılımından duyulan memnuniyeti de basın toplantısında aktardı.
Orta Asya ülkeleri
Diplomatik kaynaklara göre, TDT’ye gözlemci üyeliği bulunan Macaristan, dış politikasını çeşitlendirmek ve doğuya açılım politikası kapsamında Orta Asya ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmek istiyor.
TDT içindeki rolü ve Doğu-Batı arasındaki bağlantı sağlıyor olması Türkiye’yi Macaristan açısından kilit bir role taşıyor.
Bu kapsamda, Türkiye’nin enerji nakil hatları aracılığıyla Rusya, Azerbaycan ve Orta Asya doğalgaz kaynaklarını Avrupa’ya taşıyor olması Macaristan’ın enerji güvenliği konusundaki önemini daha da artırıyor.
Türkiye de Macaristan ve hat üzerindeki diğer Balkan ve Avrupa ülkelerinin gaz tedariki açısından enerji dağıtım merkezi olması politikasını sürdürmeye devam ediyor.
Macaristan’ın doğalgazının yüzde 50’si Rusya ile Türkiye arasında Karadeniz’in altından geçen Türk Akımı boru hattı üzerinden geçiyor. Buna ek olarak Azerbaycan’dan aldığı doğalgaz da Türkiye üzerinden naklediliyor.
Tartışmalı AB zirvesi sonrası temas
Erdoğan ve Orban’ın Budapeşte görüşmesi, 14-15 Aralık günlerinde yapılan tartışmalı AB zirvesi sonrasına rastlaması açısından zamanlama olarak da dikkat çekiyor.
AB içerisinde 26 ülkenin üzerinde uzlaştığı birçok konuya muhalif kalan Orban, Ukrayna ile tam üyelik müzakerelerinin başlamasına “toplantı salonundan çıkarak” yeşil ışık yakmış ama 50 milyar avroluk yardımı engellemişti.
AB liderleri, son zirvede Türkiye ile ilişkilerin geleceğini belirleyecek bir raporu konuşmayı erteleme kararı almışlar ve bu da Ankara’nın tepkisine neden olmuştu.
İki ülke de İsveç’in NATO üyeliğini bekletiyor
Türkiye ve Macaristan’ı birleştiren diğer bir unsur ise her iki ülkenin İsveç’in NATO’ya katılımını sağlayacak katılım protokollerini henüz onaylamamış olmaları! Erdoğan ve Orban’ın bu konuda da değerlendirme yapmaları bekleniyor.
Macaristan, daha önce yaptığı açıklamalarda, Türkiye’nin onay sürecine paralel adım atabileceği mesajını vermişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, katılım protokolünü TBMM’ye Ekim ayı sonunda sevk etmişti. Protokol, Dışişleri Komisyonu’ndan onay aldıktan sonra Genel Kurula gelecek.
Erdoğan, 20 Ağustos’ta da Budapeşte’yi ziyaret etmiş ve Macaristan’ın en önemli resmî bayramı kutlamalarına katılmıştı.
İki lider, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) zirvelerinde de sık sık bir araya geliyorlar.
