Yozgat’ta 2016 yılında Çayıralan ilçesinden başlatılan daha sonra da Çekerek ilçesinde oluşturulan lavanta bahçelerine talep arttı, Tarım ve Orman İl Müdürlüğünün desteği ile 4 bölgede deneme amaçlı ekim yapılarak, hasada başlandı.
Seyfi Çelikkaya / Ajans Bizim –
Türkiye’nin önemli tarım bölgelerinden Yozgat’ta çiftçilere ek gelir temin etmek, tarımsal üretimde çeşitliliği artırmak amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında uygulamaya konulan Lavanta bitkisi üretimi yaygınlaşıyor.
Çayıralan ilçesinde 2016 yılında uygulamaya Lavanta bahçesi tesis projesinin ardından Çekerek ilçesinde bin 500 dekar alanda Lavanta Adası oluşturuldu. Yozgat Merkez, Sorgun ve Şefaatli ilçelerinde deneme amaçlı tesis edilen Lavanta bahçelerinde ise hasada başlanıldı.
Yozgat Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, hazırlanan projeler kapsamında daha önce Çayıralan ve Çekerek ilçelerinde dikimleri yapılan Lavanta bitkisinin il genelinde yaygınlaştırılması amacıyla devreye girdi. 2020-2021 yıllarında Yozgat Merkez ile birlikte Sorgun ve Şefaatli ilçesine bağlı 4 köyde toplam yaklaşık 35 dekarlık alanda deneme amaçlı bahçeler oluşturuldu. Bu bahçelerde de hasat başladı. Yozgat Merkez Sarahacılı Mahallesi’nde Tarım ve Orman İl Müdürlüğü kontrolünde deneme amaçlı 7 dekarlık alanda oluşturulan Lavanta bahçesinde hasat yapıldı.
Yozgat Tarım ve Orman İl Müdürü Tanju Özkaya hasat çalışmalarına katıldı, Yozgat’ta alternatif ürünlerin üretim ve yaygınlaştırılması amacıyla 2020 ve 2021 üretim sezonlarında çiftçilerin talepleri doğrultusunda Lavanta demonstrasyon çalışmaları yaptıklarını söyledi. Lavanta bitkisinin, bir metreye kadar boylanabilen, yarı çalımsı, çok yıllık bir bitki olduğunu hatırlatan Özkaya, ‘’Lavanta bitkisinin ekonomik olarak kullanılan kısmı çiçekleridir. Bitkinin çiçek ve çiçek saplarından elde edilen uçucu yağ, dünyada ticareti en fazla yapılan 15 uçucu yağdan birisidir’’ dedi.
Hasat dönemi başladı
Tarım Müdürü Özkaya, Lavantanın toprak yönünden seçici olmayan bir bitki olduğunu, verimli topraklarda iyi yetişip daha fazla verim vermekte ise de verimi düşük derinliği az topraklarda da yetişebildiğini bildirdi. Özkaya, ‘’Kurağa, sıcağa ve soğuğa dayanıklıdır. Bu nedenle İlimizde iklim ve toprak şartlarında yetişebilmektedir. Tesis edildiğinde ilk 2-3 yıllık iyi bakımdan sonra uzun yıllar verim alınabilmektedir’’ diye konuştu. Özkaya, açıklamasında şu bilgilere yer verdi:
‘’Bu demonstrasyon 7 dekarlık alanda uygulandı. Normalde lavanta üretiminde ilk 2 yıl pek ürün alınmaz. 3. Yıldan sonra lavanta çiçeği kesimi yapılarak verim alınabilmektedir. Ama şu anda hasadını yaptığımız Sarıhacılı Mahallemizde önder çiftçimiz Harun Haliloğlu’nun fedakâr çalışmaları, gayretleri ile dikileli daha 1,5 yıl bile olmayan lavantalarımızda bu yıl ikinci hasadımızı yapıyoruz. Lavanta da ilk yıl hasat yapılmazken geçen sene dikim yapıldıktan 5 ay sonra sembolik miktarda bir lavanta hasadı yapılmıştı. Bu sene lavanta bahçemiz normalden çok daha iyi görünüyor. Normalde 3 veya 4. Yıl vereceği çiçek verimi iyi bakım sayesinde 2. Yılında verdi. Bu nedenle lavanta yetiştiriciliği yapan ve yapacak çiftçilerimize buradan duyurmak istiyorum. Lavanta tarımında il 2-3 yıl iyi bir bakım yaptıkları takdirde çok daha iyi verim alabilirler. Diğer ilçelerimizde yapılan demonstrasyonlarımızın da hasatları önümüzdeki günlerde yapılacaktır. Son yıllarda yaşanan şartlara bağlı olarak çiftçilerimizce tıbbi ve aromatik bitkilere yöneliş gözlemlenmektedir. Buna bağlı olarak son yıllarda lavantaya olan talep artışı nedeniyle Ülkemizin değişik İllerinde dikimleri yapılmaktadır. Bu kapsamda Yozgat’taki çiftçilerimizde bu konuya ilgi duymaktadırlar. Çiftçilerimize tavsiyemiz bu tür alternatif ürünlerin ekiminde Pazar durumunu iyice araştırmaları ve pazarı teminden sonra ürün yetiştirmeye başlamalarıdır.
Üretim ve yetiştirme aşamalarında biz İl Tarım ve Orman Müdürlüğü olarak çiftçimizin yanındayız. Bu tür alternatif bitkilerin üretimi konusunda çiftçilerimize teknik olarak her zaman desteklemekteyiz.’’
İlk deneme Çayıralan’da yapıldı
Yozgat’ta Lavanta ile ilgili ilk çalışma 2016 yılında Çayıralan ilçesinde kaymakamlık tarafından hazırlanan ‘Çayıralan Lavanta Kokuyor’ projesi kapsamında temin edilen 75 bin lavanta fidanının toprakla buluşturulmasıyla başlatıldı. Proje ile bölge çiftçisine alternatif kazanç sağlaması amacıyla 40 dönüm araziye lavanta bitkisi, Orta Anadolu Kalkınma Ajansının (ORAN) desteği ile toprakla buluşturuldu.
Lavanta Adası
Yozgat’ta ikinci Lavanta bahçesi ise Çekerek ilçesinde tesis edildi. Orman Genel Müdürlüğü ve Çekerek Belediyesi tarafından Çekerek Barajı etrafında bin 500 dekarlık alanda oluşturulan lavanta adasında 250 bin lavanta toprakla buluşturuldu. Oluşturulan lavanta adasında, ahşap seyir terasları, kamelyalar, lavanta bahçeleri, gezinti yolları, iskele ve kafeterya, solar paneller, çocuk oyun alanları, balon kalkış yeri gibi sosyal donatılar da yapılarak, farklı bir ortam oluşturuldu. Çekerek Belediye Başkanı Eyyüp Çakır, Çekerek ırmağı kenarında oluşturdukları Lavanta bahçesi ile ilgi çekebilen bir görsel oluşturduklarını, elde edilen ürünlerin ise kozmetik yapımında kullanıldığını söyledi. Lavanta hasadına önümüzdeki günlerde başlayacaklarını bildiren Çakır, Çekerek Kadın Girişimi ve İşletme Kooperatifi tarafından Lavanta bitkisinden kozmetik ürünler elde edilip, lavanta kokulu kolonya, krem, sabun gibi ürünlerin satışının kooperatif tarafından yapıldığını sözlerine ekledi.
