Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – İngiltere’nin en uzun süre tahtta kalan hükümdarı Kraliçe II. Elizabeth, 70 yıl hüküm sürdükten sonra 96 yaşında öldü.
Buckingham Sarayı, Kraliçe II. Elizabeth’in hayatını kaybettiğini duyurdu.
96 yıllık hayat, 70 yıllık saltanat
Hayata bugün 96 yaşındayken veda eden Kraliçe 2’nci Elizabeth, tahta çıktığında Sovyetler Birliği’ni Josep Stalin yönetiyor, Kore Savaşı doruğa erişiyor ve İngiltere artık atom bombasına sahip olduğunu açıklıyordu.
2’nci Elizabeth, İngiliz monarşi tarihinde, 70 yıl tahtta kalarak, en uzun süre hüküm süren hükümdar olarak tarihe geçti
96 yıllık hayatına ve 70 yıllık saltanatına neler sığmadı ki?
Kraliçe, orduda kamyon şoförü ve mekanisyen olarak görev aldığı İkinci Dünya Savaşından SSCB’nin ve Berlin Duvarının çöküşüne, Soğuk Savaşın Bbaşlamasına ve bitmesine tanık odu.
Elisabeth Alexandra Mary, 21 Nisan 1926’da Londra’da York Dükü Albert ve Elisabeth Bowes-Lyon’un kızı olarak dünyaya geldi.
Elisabeth 10 yaşındayken, 12 Mayıs 1937’de, babası 6’ncı George adıyla, abisi 8’inci Edward’ın Amerikalı ve boşanmış bir kadın olan Wallis Simpson ile evlenebilmek için Aralık 1936’da tahttan çekilmesi üzerine tahta çıktı.
Elisabeth, babasının tahta çıması üzerine tahtın varisi durumuna geldi.
Prenses Elisabeth, 20 Kasım 1947’de, Yunanistan ve Danimarka Prensi olan ve daha sonra Edimbourg Dükü unvanını alacak Philip Mountbatten ile evlendi.
Nikah töreni, ülke ikinci Dünya Savaşından yeni çıktığı için Westminster manastırında çok sade olarak yapıldı. Prenses Elisabeth, gelinliğinin kumaşını almak için kupon biriktirmek zorunda kalmıştı.
Kraliçe Elisabeth ve Prens Philip’in dört çocuğu oldu. Tahtın varisi olan Charles 14 Kasım 1948’de, Anne 15 Ağustos 1950’de, Prens Andrew 19 Şubat 1960’ta ve Edward 10 Mart 1964’te dünyaya geldi.
Prens Andrew, Elizabeth’in Kraliçe olarak hüküm sürdüğü dönemde doğdu ve böyle bir şey 1857 yılından bu yana ilk kez yaşandı.
Tahta çıkış
Prenses Elizabeth, 6 Şubat 1952’de babasının ölüm haberini aldığında onun adına Kenya’ya resmî ziyarette bulunuyordu. 25 yaşındaydı. Tahta çıkarak taç giymesi 2 Haziran 1953’te Fransa, Belçika, Hollanda ve Almanya’da televizyonlardan canlı yayınlandı.
Daha önce hiçbir taç giyme töreni canlı yayınlanmamıştı. İngiltere’de 20,4 milyon kişi töreni televizyondan canlı izledi.
Kraliçe ve Edinbourg Dükü, 14 Ekim 1957’de ilk kez Kanada’yı ziyaret etti. Kraliçe, tahta çıkmasından sonra Kanada’ya 22 ziyaret yaptı. Elizabeth, ilk resmî ziyaretinde Kanada Parlamentosunun 23’üncü yasama döneminin yılının açılışına denk geldi.
Kraliçenin Kanada’ya gelişi he zaman sakin olmadı. Kraliçe Elizabeth’in 10 Ekim 1964’te Québec ziyareti kargaşa içinde geçti. Güvenlik kuvvetleri, göstericilere karşı şiddet kullandı ve ziyaret “Cumartesi copları” adıyla tarihe geçti.
Kraliçe, Kanada Devlet Başkanı sıfatıyla 1976 Montréal Olimpiyatlarının açılışını yaptı.
Kanada, anayasal bir monarşi olduğu için Kraliçe 2’nci Elizabeth Kanada’nın Devlet Başkanı sayılıyordu. Kraliçe, Kanada’da federal düzeyde bir Genel Vali, eyaletler düzeyinde de bir vali tarafından temsil ediliyordu. Kraliçe, aynı zamanda resmen Kanada Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanı durumunda bulunuyordu.
2’nci Elizabeth, tahta çıkışından itibaren Commonwealth Devletler Topluluğu Başkanı görevine çok zaman ayırdı. On yıllar boyunca Güney Afrika’nın apartheid politikası ittifak toplantılarına egemen oldu.
İngiltere Başbakanı Brian Mulroney, Güney Afrika’nın ırkçı rejimine karşı ekonomik yaptırımlara destek oldu.
Kraliçe, Başbakan Margaret Thatcher’ın politikalarına rağmen, gelecekte Güney Afrika’nın Devlet Başkanı olacak Nelson Mandela’nın Şubat 1990’da habisten çıkmasına destek oldu.
Annus horribilis
1992 yılı, Kraliçe ve İngiliz monarşisi için zor bir yıl oldu. Kraliçe, 24 Kasım’da Londra’da yaptığı unutulmaz bir konuşmada, 1992’yi “annus horribilis” (korkunç yıl) olarak nitelendirdi. O yıl, Kraliçenin iki oğlu ayrılmış ve kızı boşanmış, ayrıca Windsor Şatosu bir yangında ağır hasar görmüştü.
Prenses Diana, Prens Charles’tan ayrılmasından bir yıl sonra, 31 Ağustos 1997’de Paris’te korkunç bir trafik kazasında öldü. Kraliçe, yaz aylarını geçirdiği İskoçya’daki Balmoral Şatosundan çıkmadı ve Buckingham Sarayında bayrakların yarıya indirilmesini geciktirdi. Bu da, Kraliçenin daha sonra eleştiri yağmuru altında kalmasına yol açtı. Kraliçe, nihayet 5 Eylül 1997’de, cenaze töreninden bir gün önce Londra’ya döndü ve televizyondan yayınlanan bir mesajla Prenses Diana’ya saygılarını sunmakla yetindi.
Kraliçe ve Prens Philip, 1 Temmuz 2010’da, Ottawa’da Kanada Ulusal Bayramına katıldı ve 70 bin kişi önünde iki dilden yaptığı konuşmada şöyle dedi:
“Hayatım boyunca bu ülkenin Konfederasyon günlerinden bu yana tarihinin yarısından fazlasına tanık oldum. Kanada’nın tarihine, farklılığına ve değerlerine sadık kalarak büyümesini ve gelişmesini büyük bir hayranlıkla izledim”.
Kraliçenin üçüncü torunu olan tahta çıkış sırasında iki numarada bulunan Prens William, sıradan biri olan Catherine Middleton ile 29 Nisan 2011’de evlendi.
Nikah töreni bütün dünyada milyonlarca kişi tarafından televizyondan izlendi. Genç çiftin popülaritesi, zor geçen yıllardan sonra, monarşide bazı yenilik rüzgarları estirdi.
En yaşlı hükümdar
Kraliçe, 21 Nisan 2016’da 90’ıncı yaş gününü kutladı ve dünyanın en yaşlı hükümdarı oldu. Tayland Kralı Bhumibol’un Ekim 2016’da ölmesinden sonra da en uzun süre saltanat süren hükümdar unvanına sahip oldu.
Birleşik Krallık, 2012 yılında, Kraliçe Elizabeth’in tahttaki 60’ıncı yılını kutladı. Bütün Commonwealth ülkeleri de kutlamalara katıldı.
60 yıl boyunca hüküm süren diğer tek İngiliz Kraliçesi, Elizabeth’in büyük-büyük-büyükannesi Victoria olmuştu.
Kraliçe’nin eşi Prens Philip, 9 Nisan 2021’de, 100’üncü doğum gününden birkaç ay önde 99 yaşında öldü. 2017 yılında kamu hayatından çekilen Prens Philip, bir İngiliz hükümdarının en uzun yaşayan eşi olarak tarihe geçti.
Haziran 2022’de İngilizler, Kraliçenin tahtta 70’inci yılını kutladı. Dört gün süren kutlamalarda bir dini tören, bir konser, bir askerî geçit töreni ve bir defile düzenlendi ve böylece Kraliçenin platin jübilesine atıfta bulunuldu.
Sağlık durumun nedeniyle kutlamalara katılamayan Kraliçe, kutlamaların kapanışında Buckingham Sarayının balkonuna çıkarak halka sürpriz yaptı.
Kraliçe, Prens Charles ve William, eşleri ve William’ın çocukları eşliğinde, saraya giden cadde olan Mall’da toplanan on binlerce insanı selamladı.
Ve Kraliçe Elizabeth, 6 Ağustos’ta Balmoral Şatosunda Boris Johnson’ın istifasını resmen kabul ederek ve Liz Truss’ı Başbakan olarak atayarak ülkesine son görevini yaptı ve bugün hayata veda etti.
“Londra Köprüsü” operasyonu hazır
Buckingham Sarayı, İngiltere Kraliçesi 2’nci Elizabeth’in ölmesi halinde uygulanacak olan “Londra Köprüsü” adlı operasyonla Kraliçenin ölümünden sonra yapılacaklarla ilgili her şeyin planlamasını daha geçen yıldan hazırlamıştı.
Plan, Kraliçenin ölmesinden sonra Prens Charles’ın tahta geçmesine, hükümet üyelerinin açıklamalarına ve kraliyet ailesi mensuplarının sosyal medyada paylaşacakları mesajlara kadar her şeyin gün gün yapılacakları kapsıyor.
Kraliçenin ölümü ile cenaze töreni arasındaki 10 günde yapılması gerekenler, en ince ayrıntısına kadar hazırlanmış durumda.
Ölüm haberinin kamuoyuna duyurulmasından sonra resmî açıklama Kraliyet Sarayının ana kapısına asılacak.
“Londra Köprüsü” operasyonu ana hatlarıyla şöyle:
Kraliçenin ölümünden haberdar edilecek ilk kişi Başbakan ile bazı bakanlar olacak. Kraliçenin özel sekreteri Başbakana Kraliçenin ölümünü “Londra Köprüsü çöktü” diyerek bildirecek.
Kraliyet sarayı, daha sonra, resmî bir açıklama yaparak ölümü kamuoyuna duyuracak. Bakanlar ve üst düzeyli devlet memurları Kraliçenin ölümden haberdar edilecek. Hükümet merkezi olarak bilinen Whitehall’da bayraklar derhal yarıya indirilecek.
Bütün bunlar, Kraliçenin ölümünden sonraki ilk 10 dakika içinde yapılması öngörülenler.
Kraliyet ailesinin resmî web sitesinde Kraliçenin ölümünü bildiren bir mesajın yazılı olduğu siyah bir sayfa yayınlanacak.
İngiltere hükümetinin resmî web sitesinde de siyah bir bant gösterilecek ve sosyal medya ile ilgili diğer çok özel ve katı kurallar da geçerli olacak.
Başbakan, hükümet adına ilk açıklamayı yapacak ve tüm bakanlara, Başbakan beyanda bulunmadan önce herhangi bir açıklama yapmamaları talimatı verilecek.
Savunma Bakanlığı, top atışları yapılmasından sorumlu olacak, ulusal çapta bir dakikalık saygı duruşunun ardından artık Kral olan Prens Charles ulusa seslenecek.
Cenaze töreni, Kraliçenin ölümünün 10’uncu gününde yapılacak.
Prens Charles, Kraliçenin ölümünün ertesi günü Saint-James Sarayında Kral ilan edilecek. Planda ayrıca, davetlilerin nasıl giyinmesi gerektiği ayrıntılarıyla anlatılıyor.
Parlamentonun çalışmalarına da 10 gün ara verilecek.
Ölümün ikinci gününde, Kraliçenin tabutu Buckingham Sarayına geri getirilecek. Kraliçenin İskoçya’da Balmoral’da ya da Norfolk’ta Sandringham rezidansında ölmesi halinde uygulanacak ek bir plan da mevcut.
Üçüncü gün, Kral Charles, ülkede geziye çıkarak İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’ya gidecek.
Cenaze töreni gününe kadar hazırlanan planda öngörülenler harfiyen uygulanacak. Bütün ülkede iki dakikalık saygı duruşu yapılacak.
Geçit törenleri Londra ve Windsor Şatosunda düzenlenecek. Kraliçe Windsor’daki St. George Şapeline babasının yanına gömülecek.
