Ceyhun Ergüven / Ajans Bizim – Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı ile Avrupa’yı temsil eden diğer üç astronotu Uluslararası Uzay İstasyonuna (UUİ) götüren Falcon 9 roketi, TSİ Cuma günü 00.49’da Florida’daki Kennedy Uzay Üssünden fırlatıldı.
Teksaslı girişimci Axiom Space’in ticarî olarak düzenlediği uçuşla UUİ’ye giden Ax-3 ekibi Alper Gezeravcı, ABD ve İspanya çifte vatandaşı Michael Lopez-Alegria, İtalyan Walter Villadei ve İsveçli Marcus Wand’dan oluşuyor.
Mürettebatın yörüngedeki UUİ’ye planlanan uçuşu 36 saat sürecek.
Ekibin liderliğini Lopez Alegria yapıyor. Ekip UUİ’de 14 gün kalacak ve çeşitli deneylere imza atacak.
Roketin fırlatılması, canlı olarak yayınlandı.
Astronotları taşıyan Dragon kapsülünün yarın sabah erken saatlerde (TSİ akşam saatleri) UUİ’ye ulaşması Dünya’dan yaklaşık 400 km yükseklikteki yörüngede bulunan UUİ’ye kenetlenmesi planlanıyor.
Koltuk başı 55 milyon dolar
Bu uçuş, merkezi Houston’da bulunan Axiom firması tarafından son iki yıl içinde düzenlenen üçüncü uçuş oldu. Şirket, yabancı hükümetler ve özel teşebbüs tarafından desteklenen astronotları Dünya yörüngesine yerleştirme işini geliştiriyor.
Şirket, her bir astronot koltuğu için en az 55 milyon dolarlık bir fatura çıkarıyor.
Axiom ve SpaceX’ten yapılan açıklamada, yapılması planlanan fırlatmanın, kapsülün su sıçramasından önce dönüş inişini yavaşlatmak için kullanılan paraşüt sistemiyle ilgili bir sorun da dahil olmak üzere, son incelemeler ve veri analizi için daha fazla zaman tanımak amacıyla 24 saat ertelendiği belirtilmişti.
Axiom-3 görevi için yapılan planlar, mürettebatın UUİ’de yaklaşık 14 gün kalmasını ve çoğu uzay uçuşunun insan sağlığı ve hastalıkları üzerindeki etkilerine odaklanan 30’dan fazla bilimsel deney yapmasını öngörüyor.
Sembolik bir anlam taşıyan bu uçuş, küresel prestij, askerî güç ve uydu tabanlı iletişimi arttırmanın bir yolu olarak Dünya yörüngesine çıkan ülkelerin sayısındaki artışı yansıtıyor.
Türkiye, Türk Hava Kuvvetlerinde görev yapan 44 yaşındaki Alper Gezeravcı’yı Ax-3 görev uzmanı olarak ülkesinin ilk insanlı uzay uçuşuna göndererek UUİ’ye konuk olan seçkin ama genişleyen ülkeler kulübüne girdi.
Emekli NASA pilotu
Gezeravcı’ya Ax-3’ün atanmış pilotu 49 yaşındaki İtalyan Hava Kuvvetleri Albay Walter Villadei, bir diğer görev uzmanı 43 yaşındaki İsveçli havacı Marcus Wandt ve görev komutanı olarak görev yapan İspanya ve ABD çifte vatandaşı 65 yaşındaki emekli NASA astronotu Michael López-Alegría eşlik ediyor.
Axiom firmasının yöneticilerinden olan López-Alegría, şirketin Nisan 2022’de UUİ’ye yaptığı ilk göreve de komuta etmişti.
Axiom, bu uçuşu, uzay istasyonuna “tamamı Avrupalı ilk ticarî astronot görevi” olarak faturalandırdı.
Axiom-2, Mayıs 2023’te, aralarında yörüngeye gönderilen ilk Arap kadın olan biyomedikal bilimci Rayyanah Barnawi’nin de bulunduğu iki Amerikalı ve iki Suudîden oluşan bir ekibi sekiz günlük bir görevle UUİ’ye göndermişti.
Milyarder Elon Musk’ın özel roket ve uydu şirketi SpaceX, NASA’nın UUİ görevlerinde olduğu gibi Axiom’un fırlatma araçlarını ve mürettebat kapsüllerini sözleşme kapsamında sağlıyor.
SpaceX ayrıca roket fırlatmaları için görev kontrolünü de şirketin Los Angeles yakınlarındaki merkezinden yürütüyor.
NASA
Amerikan Uzay ve Havacılık Kurumu NASA ise Cape Canaveral’daki fırlatma alanını sağlamanın yanı sıra, uzay istasyonuyla buluştuklarında astronotların sorumluluğunu da üstleniyor.
NASA’nın eski UUİ program yöneticisi tarafından yönetilen sekiz yıllık bir girişim olan Axiom, NASA’nın 2030 civarında emekliye ayrılmasını beklediği UUİ’nin yerini alması planlanan kendi ticarî uzay istasyonunu inşa eden bir avuç şirketten biri.
1998’de yörüngeye yerleştirilen UUİ, 2000 yılından bu yana ABD-Rusya öncülüğünde Kanada, Japonya ve Avrupa Uzay Ajansı’na üye 11 ülkeyi kapsayan bir ortaklık çerçevesinde sürekli olarak kullanılıyor.
