Ajans Bizim – Kahramanmaraş merkezli 11 ili kapsayan depremde bölgede görev yapan medya kuruluşları enkaz altında kaldı. Yaşanan depremde 32 gazeteci yaşamını yitirdi. Büyük zorluklarla görevlerini yapan yerel gazeteciler ise ilgililerden destek bekliyor.
Yerel gazetecilerin de örgütlendiği Ankara merkezli Basın Kulübü Dayanışma Platformu’nun yayınladığı rapora göre; bölgede yaşayan ve depremden etkilenen gazeteciler ofis, yayın araçları, matbaa, fotoğraf makinesi, bilgisayar gibi mesleki faaliyette kullanılabilecek araç gereçlere sahip olmadıklarını, gazetecilik mesleğini devam ettirebilecekleri ekipmanlara ihtiyaç duyduklarını belirtiyor.
Basın Kulübü Platformu sözcüsü Mustafa Turan derledikleri raporla ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Bir yerel gazete yaşadığı şehrin kaderini değiştirecek güce sahipken bugün depremden etkilendi ve ekonomik kriz eşiğine geldi. Yerel medya mensuplarının abonelik ve reklam geliri sağlayabilecekleri esnaf ve işletmecilerin de depremden etkilendiğini, deprem bölgesinde faaliyet gösteren medya kuruluşlarının gelir kaynaklarının çoğunu kaybettiklerini, bu şartlar altında ayakta kalabilmelerinin çok zor olduğunu” ifade etti.
Turan, depremde zarar gören, binası yıkılan veya hasar gören, ekipmanları enkaz altında kalan yerel medya kuruluşlarına ve çalışanlara hükümetin valilikler aracılığıyla ivedilikle yardımda bulunması çağrısında bulundu. Basın Kulübü sözcüsü Mustafa Turan, gazetecilik meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşlarının demokrasi açısından çok önemli işlev gören yerel medya kuruluşlarına ve çalışanlarına da acilen destek vermeleri çağrısı yaptı.
6 Şubat 2023’te merkez üssü Kahramanmaraş olan 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde 2 deprem meydana geldi. Deprem Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Diyarbakır, Şanlıurfa, Hatay, Kilis, Osmaniye ve Elazığ’da hissedildi. 50 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği deprem bölgelerinde birçok gazeteci de zarar gördü. Basın emekçileri mesleklerini sürdürmekte zorlandı. Bu raporda hayatını kaybeden meslektaşlarımızı, hasar gören haber binası sayısını ve gazetecilerin güncel ihtiyaçlarını derledik. Bu rapor ile deprem bölgesindeki basın mensuplarının sorunlarının görünür kılınması ve çözüme kavuşturulması amaçlanıyor.
Depremde hayatını kaybeden 32 gazeteci
Ayşe Figen Arlı (İskenderun Ses / Hatay), Aziz Çevlik (Manşet / K. Maraş), Burak Alkuş (Adıyaman Ses / Adıyaman), Burak Milli (AA / Hatay), Gökhan Aklan (İHA / Hatay), Hidayet Özdemir (Gazeteci – Yazar / Adıyaman), İskender Korkut (Mercan TV / Adıyaman), İzzet Nazlı (DHA / Hatay), Kemal Öner (Adıyaman Telgraf / Adıyaman), Meltem Özgen (TV sunucusu / Adana), Muhammed Akan (Adıyaman Haber), Mustafa Yüzbaşıoğlu (Bugün / K. Maraş), Neşet Alkan (Haber Ekspres / Hatay), Ruhi Akan (Jet Haber / Adıyaman), Yunus Emre Doğan (Mercan TV/Adıyaman), Zübeyir Pektaş (Halkın Sesi / Adıyaman), Fatih Bayın (Radyo Tek / Adıyaman), Fatih Nalbantbaşı (Maraş Medya Merkezi / K. Maraş), Erhan Yılmaz (23 Temmuz / Hatay), Hasan Seid Okay (Antakya Gazeteciler Cemiyeti Üyesi / eski gazeteci), Mehmet Tekin (Antakya Gazeteciler Cemiyeti’nin de kurucu üyesi/yazar), Haluk Arlı (Eski gazeteci / Hatay), İsmail Hakkı Koçak (Mercan TV / Adıyaman), Yaşar Hamurcu (Emekli gazeteci / Adıyaman), Mehmet Ünsal (Güne Bakış / Mizanpaj / Adıyaman), Aynur Göksu (Güne Bakış / Editör / Adıyaman), Zafer İnli (Hatay Söz gazetesi / Hatay), Ayhan Gümüşsoy (Haykırış Gazetesi/ Beyzade FM-TV / Hatay), Rafi Sümbültepe (Arsuz Gazeteciler Cemiyeti Başkanı / Hatay), İsmail Karaoğlan (Antakya gazetesi / Yazar / Hatay), İ. Barış Can Tabakçı (AA / Adıyaman), Fatma Erdoğan (Nurdağı Gazetesi / Grafiker / Gaziantep)
Bölgede faaliyet gösteren meslek örgütleri ve gazetecilerle yapılan görüşmeler sonucunda toplanan veriler:
Binası yıkılan veya ağır hasar alan medya kuruluşları
Hasarlı ya da yıkılan haber binası sayısı Adıyaman’da 7, Malatya’da 6 Diyarbakır’da 3. Radyo binası ise Adıyaman’da 3, Malatya’da 10, Gaziantep’te 1, Diyarbakır’da 1. Hasarlı veya yıkılan TV binası sayısı Adıyaman’da 2, Malatya’da 2, Diyarbakır’da 1, Kahramanmaraş’ta 2, Şanlıurfa’da Mezopotamya TV’nin binası ağır hasarlı ve yıkılacak durumda.
Güncel ekipman ihtiyaçları
Şanlıurfa: 2 fotoğraf makinesi, 1 bilgisayar ihtiyacı var. Adıyaman: 3 kamera, 4 fotoğraf makinesi, yayın mikrofonları, 4 bilgisayar, 2 mikser (radyo) ihtiyacı var. Ekipman ihtiyacı 8-10 miktarına kadar artabilir. Malatya: 10-20 civarı fotoğraf makinesi, bilgisayar ve teknik ekipman ihtiyacı var. Gaziantep: Hasarlı binalarda çalışan 40 civarı gazeteci var. Başta fotoğraf makinesi olmak üzere, kamera ve gazetecilerin grafik için ihtiyaç duydukları bilgisayar gibi teknik ekipman ihtiyaçları bulunuyor. Diyarbakır: Çok fazla gazetecinin teknik ekipmana ihtiyacı var. Net bir sayı belirlenemedi ancak 10’un üzerinde bir ihtiyaç mevcut. Bilgisayar ve fotoğraf makinesi gibi ihtiyaçlara ek olarak powerbank, flashdisk gibi teknik ekipmanlara ihtiyaç var. Kahramanmaraş: 8-10 civarı bilgisayar, 10 civarı fotoğraf makinesi, kamera, tripod, mikrofon gibi teknik ekipmana ek olarak ofis malzemelerine de ihtiyaç var. Hatay: Bilgisayar, fotoğraf makinesi, kamera, telefon gibi teknik ekipman ihtiyacı bulunuyor. 8-10 civarı ekipman ihtiyacı mevcut.
Diyarbakır Basını
Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti’nin Diyarbakır’da 215 üyesi bulunuyor. Deprem nedeniyle evlerinde hasar oluşan Diyarbakırlı gazetecilerden 100’ünün konutu az hasarlı, 80’inin orta hasarlı, 35’inin ise ağır hasarlı ve yıkılacak durumda. Deprem sonrasında evi hasar alan gazetecilerden konutlarında kalmaya devam edenlerin sayısı 50, evlerini boşaltıp yeni konut kiralayanların sayısı 65, yakınlarının yanına yerleşenlerin sayısı ise 100. Deprem bölgesindeki gazetecilerin evi olmayan ve ev kiralayacak imkanı olmadığından ailesiyle kalmak zorunda olanlar 50 kişi, kiracı olan gazeteci sayısı 140, konut sahibi olan gazeteci sayısı ise 25.
Yıkılan binalarda yer alan veya hasar nedeniyle binasını kullanamayan basın kuruluşları; Can TV, Can Radyo, Sur Ajansı, Anadolu Ajansı, İhlas Haber Ajansı.
Malatya Basını
Vahap Güner (Malatya Gazeteciler Cemiyeti Başkanı)
“2000 yılından beri Dabakhane mahallesindeki adresinde faaliyetlerini yürüten ve günlük basın toplantılarının yapıldığı Malatya Gazeteciler Cemiyeti ağır hasar aldığından binası yıkıldı. Bilgisayar, laptop ve fotoğraf makinesi gibi tüm araç gereçleri enkaz altında kaldı. Tüm basın mensuplarının kullanımına sunmak için MGC’nin acil ihtiyacı bilgisayar ve laptop olup kamera, fotoğraf makinesi, hafıza kartı ve kart okuyucu desteği de yerinde olacaktır. Bu cihazlar, basın enkazdan kurtulana kadar basın mensuplarının ortak olarak kullanımına sunulacaktır.”
Malatya Gazeteciler Cemiyeti ile yapılan görüşmelerde Malatyalı gazetecilerin ihtiyaç listesi:
Yeni Malatya Gazetesi’nden Tahir Özçelik’in (Muhabir) evi ağır hasarlı laptop, hard Disk, fotoğraf makinesi, hafıza kartı ve kart okuyucu ihtiyacı var. Bektaş Karaduman (Muhabir) Yeni Malatya TV ve Yeni Malatya Gazetesi’nde çalışmakta olup laptop ve kameraya ihtiyacı var. Nethaber Gazetesi’nden Süleyman Keskin’in (Muhabir) laptop ve fotoğraf makinesine ihtiyacı var. Malatya Söz Gazetesi’nden Yılmaz Erkan Çakır’ın (Muhabir) bilgisayar ve fotoğraf makinesine, Hüseyin Canbay’ın ise (Muhabir) fotoğraf makinesine ihtiyacı var. Malatya Sonsöz Gazetesi’nden Murat Aksaç’ın (Muhabir) bilgisayar ve fotoğraf makinesine ihtiyacı var. Bu Sabah Gazetesi’nden Mehmet Aydın’ın (Muhabir) kamera ve laptop, Mutlu Sarıgül’ün ise fotoğraf makinesine ihtiyacı vardır. Radyo Fon’dan, İbrahim Ulutaş’ın radyo istasyonu zarar gördüğünden bilgisayar ihtiyacı bulunmaktadır. Radyo Zafer’den Ahmet Zafer’in radyo binası yıkıldı, bilgisayara ihtiyacı var. Yeni Doğanşehir Gazetesi’nden Hüseyin Karaaslan’ın laptop ve fotoğraf makinesine ihtiyacı var.
Adıyaman Basını
Adıyaman İnternet Gazetecileri Cemiyeti’nin üye sayısı 27, bu bölümde derneğin başkanından aldığımız verilere yer verdik. Deprem nedeniyle evlerinde hasar oluşan Adıyamanlı gazetecilerden 3’ünün konutu az hasarlı, 6’sının konutu orta hasarlı, 18 gazetecinin konutu ise ağır hasarlı ve acil yıkılacak durumda. Deprem sonrasında evi hasar alan gazetecilerden 6’sı evlerini boşaltıp yeni konut kiraladı. Dernek üyesi gazetecilerden kiracı olan kişi sayısı 6, konut sahibi olan gazeteci sayısı ise 27.
Hasar Nedeniyle Binasını Kullanamayan Kurumlar: Adıyaman Güncel Haber, Adıyaman Doğuş Haber, Adıyaman Sanal Haber, Haber7yaman, Adıyaman Gündem Gazetesi, Tenkit Media, Adıyaman Haberleri, Radyo Tek, Radyo Kral ve Şahin FM
Kahramanmaraş Basını
İlhan Durmuş (Haberhanesi / Kahramanmaraş)
“Kahramanmaraş merkezli depremde ne yazık ki yerel basının ofisleri yıkımın en yüksek olduğu merkezde olduğundan birçok meslektaşımız ofisini, ekipmanlarını kaybetti. Benim de ofisim tamamen yıkıldı, ben de çalışma yaparken mucize eseri kurtuldum ve yara almamdan dolayı ofisin enkazından toplu iğne dahi kurtaramadım. Şu ana kadar ciddi bir destek de ne yazık ki verilmedi. Depremin hemen ardından seçim sürecine girilmesinden ötürü çoğu meslektaşımız hâlâ stabil çalışma ortamına kavuşamadan seçim sürecine başlamış oldu. Kahramanmaraş yerel basınının hızlı bir şekilde toparlanması için psikososyal desteğin yanı sıra işlerini sürdürebilecekleri cihazlara, ekipmanlara erişimi çok büyük önem taşımaktadır. Aşağıda belirttiğim listedeki meslektaşlarımız ihtiyaç listelerini iletmişlerdir. Bazı arkadaşlarımız hasarlı binalardan cihazlarını kurtarmış, bazıları ise gelen küçük çaplı desteklerden faydalanarak bazı ekipmanlarını temin etmişlerdir.”
İlhan Durmuş’un (İmtiyaz sahibi / haberhanesi.com) ofisi yıkıldığı için bilgisayar, fotoğraf kamerası, video kamera, mikrofon, tripod, telefon ihtiyacı var. Ali Keklik’in (fisiltihaber.com.tr) fotoğraf makinesine ihtiyacı var. Ali Koyuncu’nun (İmtiyaz sahibi / www.ifaajans.com) fotoğraf makinesi, bilgisayar, ses kayıt cihazı, yazıcı, masa, sandalye gibi ofis ekipmanlarına ihtiyacı var. Halil Ulubey’in (İhlâs Haber Ajansı) fotoğraf makinesi, laptop ve kamera ihtiyacı var. Barbaros Burak Vanlı’nın (Nehaber Gazetesi, Gazete46) bilgisayar, fotoğraf makinesı, omuz kamerası, telsiz mikrofon, ofis takımına ihtiyacı var. Bekir Berkan Vanlı’nın (İstiklal Gazetesi) bilgisayar, kamera ve ofis malzemelerine ihtiyacı var. Akif Arslan (İmtiyaz sahibi / www.marasposta.com) masaüstü bilgisayar, fotoğraf makinesi ve ofis malzemelerine ihtiyacı var. Gürhan Korkut Akçakale’nin (www.yorumgazetesi.com) laptop, yazıcı, fotoğraf makinesi, kamera, tripod, el mikrofonu, ses kayıt cihazına ihtiyacı var. Süreyya Akçakale’nin (Yorum Gazetesi) laptop, yazıcı, fotoğraf makinesi, kamera, tripod, el mikrofonu, ses kayıt cihazına ihtiyacı var. Adem Gemci’nin (Kahramanmaraş Son Haber Gazetesi) bilgisayar, fotoğraf makinesi ve video el kamerasına ihtiyacı var. Tural Şahbazlı’nın (Ajans Objektif) fotoğraf makinesine ihtiyacı var. Serdar Bursalı (www.marastelevizyonu.com) bilgisayar ve haber kamerasına ihtiyacı var.
Hatay Basını
Hatay Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Serkan Köybaşı, depremde sekiz yerel gazetecinin hayatını kaybettiğini, bir gazetecinin de yaralandığını söyledi. Köybaşı, kentte çalışan yerel gazetecilerin ev ve işyerlerinin yıkıldığını, yıkılmayanların da ağır hasarlı olduğunu kaydetti.
Depremde Zarar Gören Gazeteci Tanıklıkları
Mikail Tanrısever (Güneş Gazetesi / Gaziantep)
“Ben Gaziantep’te yerel yayın yapan Gaziantep Güneş gazetesinde muhabir olarak çalışmaktayım. 6 Şubat günü saat 04:17’de Gaziantep’te büyük bir gürültü ve sarsıntıyla uyandık. Öncelikle 2 çocuğum ve eşimle birlikte dışarıya çıkmaya çalışırken her şeyin döküldüğünü ve kırıldığını gördük. Mutfak dolabı çökmüştü her şey kırılmıştı. Duvardaki TV ve TV yanında duran haber yazmak için kullandığım bilgisayarım sarsıntıyla yere düşerek kırıldı ve kullanılamaz hale geldi. Bu arada biz binanın zemin katında kaldığımız için sarsıntıyı daha çok hissettik. Aynı müstakil binanın 3’üncü katında oturan annemi almaya çıktığımda merdivenlerden düştüm ve ayağımı sakatladım. Sol ayak tarağım kırılmıştı ona rağmen çıkmaya devam edip 70 yaşındaki annemi sırtımda aşağıya indirdim. İndirirken ikinci depreme yakalandık. Annem, eşim ve 2 kızımla güvenli bir yere geçip o sancılı sürecin geçmesini bekledik.”
—-
Selahattin Alptekin (Radyo Tek / Adıyaman)
“6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin en çok etkilediği yerlerden biri olan Adıyaman’da merkezde 6 radyo, gölbaşın da yayında olan 1 radyo istasyonu yayınlarına ara vermek zorunda kaldı. Adıyaman’da faaliyette bulunan 6 radyo istasyonun dan Radyo Tek’in binası ağır hasarlı olduğundan dolayı binaya giriş izni verilmiyor. Radyo Kral’ın binası komple yıkıldı, Gölbaşı’nda faaliyette bulunan Şahin FM binası yıkıldı.
Depremin 35 günü Radyo Tek olarak emanet cihazlarla çadırda yayın yapmaya başladık. Radyo Tek olarak 6 programcımız ile elimizden geldiğince düzenli haber programları yapmaya çalışıyoruz. Bütün teknik imkânsızlıklara rağmen vatandaşların bize ulaştırdıkları sorunları yetkililere ileterek bir nevi vatandaş ile kurumlar arasında köprü vazifesi görüyoruz. Radyo Tek, Radyo Kral ve Şahin FM olarak normal yayın akışına dönmemiz için stüdyo ekipmanlarına ihtiyacımız var.”
—-
Burcu Özkaya Günaydın (Serbest Gazeteci/ Hatay)
“Depreme Hatay’ın Defne ilçesinde yakalandım. Evim tam yıkılmadı ama hasarlı. Çok fazla arkadaşımı, komşumu kaybettim. Bir süre Hatay’dan çıkıp, akrabamın yanına gittim. Kafamı toparladıktan sonra geri döndüm. Hatay’da haberciliği hiç bırakmadım, devam ediyorum. Şu an eşimle bir çadırda kalıyoruz. Elektrik ve çalışma yeri sorunu yaşıyorum. Deprem bölgelerine konteyner çalışma alanı yapılsa kalıcı olan gazeteciler de dışarıdan gelenler de rahat eder. Benim iyi bir fotoğraf makinesi-kameraya ihtiyacım var. Hem yazılı hem de videolu haber yapıyorum. Seçim sonrası mini bir belgesel fikrim de var. Ama materyal sıkıntım mevcut. Deprem gecesi çekim yapmak isterken telefonum kırıldı ve yağmurda su aldı. İdareten bir tanıdığımın telefonunu kullanıyorum. Kullandığım telefon sıkıntılı sürekli kapanıyor, çekim yaparken sorun yaşıyorum. Telefon gazetecilik açısından benim için önemli. Ve acil ihtiyacım var.
Hatay İskenderun’da Akın Bodur isimli arkadaşımız enkazdan çıktı, eli kesildi. Şu an İstanbul’da tedavi görüyor. Yine İskenderun’da serbest çalışan Nazire Gülenay’ın evi hasarlı, çadırda kalıyor. Antakya’da birçok medya kurumunun binası yıkıldı, çalışanları dağıldığı için devam edemiyorlar. Örnek verecek olursam Antakya’nın en eski, günlük yayın yapan Antakya gazetesinin binası yıkıldı, çalışanları il dışına çıktı, dağıldı. Cemiyetten, uluslararası kurumlardan destek istiyorlar, toparlanıp devam edebilmek için.
Altınözülü gazeteci Mahmut Şan enkazdan çıktı. Eşi ve üç çocuğunu kaybetti. Kalan çocuklarıyla Ankara’da yaşıyor şu an. Psikolojik olarak toparlandıktan sonra çalışmaya, gazeteciliğe devam edecek. Gazetecilik yapması için tüm ekipmanlara ihtiyacı var. Matbaası, haber bürosu da enkaz altında kaldı.”
Bostan Yılmaz (Hatay Ekxpress Gazetesi)
“Kolay olanı seçebilir, memleketi terk edip başka şehirlerde kalabilirdim. Bu memlekette yaşanmışlıklarım, çocukluğum, gençliğim ve anılarım var, burayı bırakamam. Bu sevdiğim mesleği de yeniden devam ettirme kararı aldık, ekip arkadaşlarım da sağ olsunlar bizimle beraber yol yürüyorlar. Kaldığımız yerden devam edebilmek için zor şartlar altında da olsa yayın hayatımızı sürdüreceğiz, gazetemizi çıkartacağız.”
Serkan Köybaşı (32. Gün Gazetesi / Hatay)
“Herkes can derdine düştü. Hatay’da iki gazeteci arkadaşım dışında bütün gazeteciler şehri terk etti. Haber yapacak basın mensubu ve ekipman kalmadı. Abone ve reklam gelirimiz sıfıra indi. Bitmiş vaziyetteyiz. Kentteki siyasiler yaşadığımız bu sorunlara kayıtsız kaldı. Haber yapabilmemiz için çadır, ekipman vb. imkânlar sağlanmadı. BİK ve İletişim Başkanlığı’nın teknik ekipman ve altyapı desteği vermesini bekliyoruz.”
