Yozgat’ın ormanlık alanlarında kurulan ocaklarda mangal kömürü üreten aileler, yakıcı güneş ve yanan ocakların sıcağı arasında geçim mücadelesi veriyor.
Seyfi Çelikkaya / Ajans Bizim – Türkiye’nin önemli tarım bölgelerinden Yozgat’a her yıl tarım alanlarında çalışmak üzere gelen aileler dışında Yozgat’ın Kayseri, Sivas, Tokat, Çorum sınırlarını kapsayan ormanlık alanlarda kurulan ocaklarda mangal kömürü üreten aileler, yakışı güneş, yanan ocakların verdiği sıcak karşısında geçim mücadelesi veriyor.
Yozgat’a her yıl Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi illerinden Nisan ayında göç eden aileler, Yozgat’ın Çandır, Çayıralan, Akdağmadeni, Saraykent, Kadışehri, Çekerek, Sorgun ilçelerindeki ormanlık alanların kenarlarına kurdukları çadırlarda yaşayıp, çadırların hemen yakınında oluşturdukları ocaklarda, sıcağa aldırış etmeden çalışıyor.
Yozgat Valisi Ziya Polat, Akdağmadeni ve Çayıralan ilçeleri arasındaki ormanlık alanlarda mangal kömürü üretimi yapan aileleri ziyaret etti. Vali Polat, çalışanlardan mangal kömürü üretimi ve göç hayatı hakkında bilgiler alıp, kolaylıklar diledi.
Farklı illerden geliyorlar
Adıyaman, Mardin ve Diyarbakır illerinden olmak üzere gelen ailelerin tamamı Meşe odunlarından mangal kömürü üretiminde gün boyu çalışıyor. Bölgede sıcak havada ormanlık alan kenarında kurulan ocaklarda meşe kömürü üretimi yapan aileler, meşe ormanlarında çalışıp, hem ormanda gençleştirme yapıyor hem de çıkan meşe ağaçlarını yaktıkları ocaklarda mangal kömürüne dönüştürüyor. Yapılan çalışma ile bölgedeki ormanlar genç kalıp, daha gür yeniden çıkması sağlanırken, ülke ekonomisine de önemli girdiler sağlanıyor. Üretilen mangal kömürü, yurdun farklı bölgelerine götürülüp satılıyor. Nakliyecinin, esnafın, tüccarın cebine sıcak paranın giriyor.
30 Civarında işletme var
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen ihaleye katılarak, Yozgat bölgesindeki meşe ormanlarında kesim yapıp, bunları mangal kömürüne dönüşümünü sağlayan yükleniciler tarafından kurulu 30 civarında meşe kömürü üretim ocağı bulunuyor. Bu ocaklardan yıllık yaklaşık 10 bin ton meşe kömürü üretimi yapılıyor.
Ocaklarda çalışanların tamamı Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki illerden geliyor, ağırlıklı olarak ise Adıyaman, Diyarbakır ve Mardin illerinden gelenler ocaklarda çalışıyor. Ocaklarda bin civarında kişinin çalıştığı belirtilerek, aileler birlikte gelen çocuklarla birlikte meşe odununu kömüre dönüştürerek, ekmek yiyenlerin sayısının 4-5 bini bulduğu aktarıldı. Üretimi yapılan kömür, yurdun her bölgesine gönderiliyor, Antalya, İzmir, İstanbul gibi büyükşehirlerden daha fazla talep alınıyor. Nisan ayının ilk haftasından başlayan çalışmalar Kasım ayının sonuna kadar devam ediyor. 12 ton odundan ancak 4 ton civarında bir kömür elde edilebiliyor.
Gün boyu çalışıyorlar
Bir taraftan sıcak hava diğer taraftan yanan ocakların sıcaklığına aldırış etmeden aralıksız çalışan aile fertlerinin mesaileri günün erken saatlerinde başlayıp, gün boyu devam ediyor. Zor çalışma şartlarına rağmen çalışan yetişkinleri, küçük çocuklar kenardan izleyip, gelecek hayalleri kuruyor.
Mangal kömürü üreten işçiler, orman işletme müdürlüklerinin belirlediği bölgelerden elde ettikleri meşe odunlarını çalışma alanına getirerek testere ve balta yardımıyla mangal kömürü için hazırlıyor. Kesilen meşeler 2 ila 3 hafta kontrollü şekilde, başında nöbet tutarak yakan işçiler, daha sonra soğutma çalışması yapıyor. Bu işlemler sonucunda zor şartlarda elde edilen meşe kömürleri, kamyonlara yüklenip alıcılarına götürülerek satışa sunuluyor.
Mangal kömürü üretimi
Meşe odunundan mangal kömürü elde edebilmek için, ilk olarak saman ve toprakla örtülü ‘torluk’ isimli ocak kuruluyor. Ocakta meşe odunu yakılarak kömür haline getiriliyor. İşçilerin ağır koşullarda ürettikleri mangal kömürü, daha sonra kamyonlara yüklenerek Antalya, Adana, Gaziantep ve İç Anadolu Bölgesi’nin birçok iline gönderiliyor.
