Avrupa’yı yaklaşık iki haftadır etkisi altına alan sıcak hava dalgası, İspanya ve Portekiz’de 1.700’den fazla kişinin ölmesine yol açtı.
Avrupa’da Asya’ya sıcak hava dalgası her ülkeyi etkiliyor, ülkelerde sıcaklık rekorları kırılıyor.
Avrupa’yı yaklaşık iki haftadır etkisi altına alan sıcak hava dalgası, İspanya ve Portekiz’de 1.700’den fazla kişinin ölmesine yol açtı.
Bazı ülkelerde sıcak hava dalgası etkisini kaybederken, kıtanın bazı kesimlerinde hava sıcaklıkları 40 derecenin üzerinde seyrediyor.
İspanya Meteoroloji Kurumu, ülkede son 10 günde 678 kişinin sıcaklar nedeniyle hayatını kaybettiğini duyurdu.
Portekiz’de de 7-18 Temmuz arasındaki dönemde 1.065 kişinin sıcakların etkisiyle öldüğü belirtildi. Bu iki ülkede ölenlerin sayısı 1.743’e ulaştı.
Fransa’da, dün Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Bretagne ve Occitanie bölgelerinde mesai sırasındaki iki kişinin ölmesinin aşırı sıcaklarla bağlantılı olabileceği ifade edildi.
Hava sıcaklığın 19 Temmuz’da ilk kez 40 dereceyi aşarak ülke tarihinin en yüksek seviyesine ulaştığı İngiltere’de de son günlerde serinlemek amacıyla suya giren 13 kişi hayatını kaybetti.
Özbekistan’da 4 binden fazla kişi hastanelik oldu
Özbekistan Sağlık Bakanlığı, ülkede 17 Temmuz’dan bu yana devam eden sıcak hava dalgasının neden olduğu hastalıklar nedeniyle üç günde 4.000’den fazla kişinin hastaneye kaldırıldığını bildirdi.
Aşırı derecede karasal iklime sahip bu Orta Asya ülkesinde rekor kıran sıcak hava dalgasının hafta boyunca devam etmesi ve ülkenin güney kesimleri ile çöl bölgelerinde 45 ve 47 santigrat dereceye ulaşması bekleniyor.
Aşırı sıcakların kronik hastalıkları olan kişilerin sağlığı için bir tehdit oluşturduğunu belirten bakanlık, insanlara gün içinde zorunlu olmadıkça dışarı çıkmamalarını, daha fazla sıvı tüketmelerini, yağlı gıdalardan uzak durmalarını ve daha fazla meyve ve sebze yemelerini tavsiye etti.
İngiltere’de rekor
İngiltere Meteoroloji Kurumu, 19 Temmuz’da, hava sıcaklığının yerel saatle 12.50’de Londra’nın batısındaki Heathrow havaalanında 40,2 derece olarak ölçüldüğünü duyurdu.
Bundan önceki en yüksek hava sıcaklığı Temmuz 2019’da ölçülen 38,7 dereceydi. Bu rekor, sabah saatlerinde Londra’nın güneyinde 39 dereceyle kırılırken, öğlen vakti 40,2 dereceyle yeni bir rekor daha geldi.
İngilizler bir gün önce de yılın en sıcak gününü yaşadıktan sonra bazı yerlerde 25 derecenin altına inmeyen hava sıcaklığıyla gece de yılın en sıcak gecesini yaşadı.
Avrupa bir ay içinde ikinci sıcak hava dalgası
Bilim adamları, sıcak hava dalgalarının arka arkaya gelmesinin doğrudan iklim krizine ve sera etkisi yapan ve atmosfere yayılan gazların yoğunluğunun, yayılma süresinin ve sıklığının artmasına bağlı olduğunu belirtiyor.
İngiliz hükümeti, sorunu hafife almakla suçlandı. İstifa eden Başbakan Boris Johnson, pazar günü krizle ilgili acil bir toplantıya katılmayıp bir veda partisine gitti, Başbakan Yardımcısı Dominic Raab da İngilizlere “güneşin tadını çıkarmalarını” tavsiye etti.
Küresel sıcaklık rekorları
Son 70 yılda görülen en yüksek sıcaklık 54°C, dünyada bu alandaki rekor ise 56,7°C olarak kayıtlarda yer alıyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), biri 21 Temmuz 2016’da Kuveyt’in Mitribah kentinde ve diğeri 28 Mayıs 2017’de Pakistan’ın Turbat kentinde olmak üzere iki yerde yaklaşık 54.0 °C’lik aşırı sıcaklık rekorlarını resmi olarak kabul etmiş durumda.
WMO Hava ve İklim Aşırılıkları Arşivi, şimdiye kadar yapılmış en yoğun değerlendirmesinde, Mitribah gözlemini 53,9 °C (± 0,1 °C belirsizlik marjı) ve Turbat gözlemini 53,7 °C (± 0,4 °C) olarak doğruladı.
Mitribah, Kuveyt sıcaklığı şu anda WMO tarafından Asya kıta bölgesi için şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık olarak kabul ediliyor.
WMO Hava ve İklim Aşırılıkları Arşivi, dünyanın en yüksek ve en düşük sıcaklıklarını, yağışlarını, en ağır dolu taşlarını, en uzun kuru dönemi, maksimum rüzgâr esintisini ve ayrıca yarım küredeki hava ve iklim uç noktalarını içeriyor.
Arşive göre, şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sıcaklık, 10 Temmuz 1913’te 56.7°C’de Furnace Creek’de (Ölüm Vadisi, California, ABD) kaydedildi.
Doğu yarımküre için en yüksek sıcaklık, Temmuz 1931’de Tunus, Kebili’de belirlendi. 55.0°C. Ancak bazı hava durumu tarihçileri eski sıcaklık kayıtlarının doğruluğu konusunda kuşkuları bulunuyor.
Yapılan değerlendirmelere yönelik ekipte aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çok sayıda ülkeden uzman yer alıyor.
Türkiye’de en yüksek sıcaklık
Türkiye’deki en yüksek sıcaklık ise geçen yıl Cizre’de ölçüldü. Bu kayıt, yine aynı yerde ölçülen sıcaklık rekorunu 60 yıl sonra güncelliyordu.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün sosyal medya hesabından, geçen yıl yapılan paylaşımda, şu bilgiye yer verilmişti: ”Yurdumuzu etkisi altına alan sıcak hava dalgasının etkisiyle, 20.07.2021 tarihinde Türkiye’ de ölçülen rekor sıcaklık değeri olan 49.1 derece #Şırnak #Cizre’de ölçüldü. Eski rekor 49.0 derece ile 27.08.1961 tarihinde yine Cizre’de ölçülmüştü.”
Küresel ısınma
Dünya Meteoroloji Örgütü’nün (WMO) Mayıs ayında yayımladığı bir raporda, 2022-2026 yılları arasındaki en az bir yılın, kayıtlara geçen en sıcak yıl olarak geçen 2016’yı geçmesi olasılığı yüzde 93 olduğu ifade edildi. WMO’ya göre, bu dönemdeki beş yıllık ortalamanın, son beş yıldan (2017-2021) daha yüksek olma olasılığı da yüzde 93.
WMO raporu, 1,5 santigrat derecenin geçici olarak aşılması olasılığının, sıfıra yakın olduğu 2015’ten bu yana sürekli artış gösterdiğini
2017-2021 yılları arasındaki aşım olasılığı yüzde 10 iken bu olasılık 2022-2026 döneminde yaklaşık yüzde 50’ye yükseldi.
WMO’nun son tahminlerine göre, yıllık ortalama küresel yüzeye yakın sıcaklığın 2022-2026 yılları arasındaki her yıl için, sanayi öncesi seviyelere (1850-1900 yılları arasındaki ortalamaya) kıyasla 1,1-1,7 santigrat derece arasında yüksek olacağı tahmin ediliyor.
2015 yılında, küresel sera gazı emisyonlarını büyük oranda düşürerek bu yüzyıldaki küresel sıcaklık artışını 2 santigrat dereceyle sınırlandırma ve öte yandan bu artışı 1,5 santigrat dereceyle sınırlandırmaya çalışma konusunda tüm uluslara yol gösteren uzun vadeli hedefler olarak Paris İklim Anlaşması imzalandı.
