Süfyan Kızılarslan / Ajans Bizim – Birleşmiş Milletler Yardım Misyonu (UNAMA) verilerine göre, 2022, Afganistan’da Taliban yönetiminin artan insan hakları ihlalleriyle dolu bir yıl oldu.
UNAMA, 15 Ağustos 2021 ile 15 Ağustos 2022 arasında en az 7.000 sivilin Taliban tarafından öldürüldüğünü bildirdi.
UNAMA, ayrıca bu dönemde Taliban tarafından 160 cinayet, 178 keyfi tutuklama ve 56 işkence vakası kaydetti. Taliban, ayrıca geçen yıl Pençşir, Andarab, Takhar ve diğer bazı vilayetlerde çok sayıda sivili öldürmekle suçlanıyor.
Kadın hakları
2022’ye Afgan kadınların Taliban tarafından bastırılması damgasını vurdu. Kadın protestoları bastırıldı, katılımcılar dövüldü ve çok sayıda protestocu gözaltına alındı. Bu süreçler açık bir insan hakları ihlali olarak not edildi.
Protestocu kadınların tutuklanması, 2022’de Taliban tarafından gerçekleştirilen ve uluslararası toplumdan güçlü eleştiriler alan dikkate değer bir insan hakları ihlali vakası. Aralarında Ferhat Popalzai, Zarife Yakubi ve Humira Yousefi’nin de bulunduğu protestolara katılan çok sayıda kadın aktivist Taliban tarafından gözaltına alındı.
Kadınların Amu TV’ye verdiği istatistiklere göre, Taliban’ın Afgan kadınlara uyguladığı kısıtlamalara tepki olarak geçen yıl kadın hareketi Kabil, Herat ve Mezar-ı Şerif kentlerinde 100’e yakın protesto gösterisi düzenledi.
Eski güvenlik personeli
Taliban açısından insan hakları ihlallerinin bir başka örneği, geçen yıl zulüm gören, tutuklanan ve öldürülen eski Afgan güvenlik güçlerine yönelikti.
Taliban’ın ele geçirilmesinin ilk günlerinde genel af ilan edilmesine rağmen, bazı eski askerler grup tarafından tutuklandı ve birçoğu vahşice öldürüldü. Cinayetlerin çoğu kuzey eyaletlerinde, özellikle Pençşir’de işlendi.
Zorla tahliyeler ve arazi gaspı
Taliban, Takhar eyaletinin Pençşir, Andrab ve Kavaca Bahauddin’deki çok sayıda aileyi zorla tahliye etti ve Hazara bölgelerindeki topraklara el konuldu. Bunlar geçen yıl grup tarafından açık bir şekilde insan hakları ihlalleriydi.
Taliban’ın Afganistan’ın Daikundi vilayetinde aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu Hazara etnik kökenine mensup çok sayıda kişiyi öldürmesi uluslararası toplumun tepkisini çekti.
Zorunlu evlilik
Taliban, ülkedeki birçok zorla evlilik vakasından da sorumlu tutuldu.
Araştırma enstitülerinden birinin başkanı Nazife Celali, Taliban’ın Afganistan’ın kontrolünü ele geçirmesinden bu yana enstitüsü tarafından 2.200 zorla evlilik vakasının kaydedildiğini ve bunlardan 900 vakaya Taliban güçlerinin karıştığını söyledi.
Enstitü, ayrıca Taliban tarafından kadınlara yönelik 55 saldırı vakasını belgeledi.
Tutuklamalar ve hapis
2022’de Taliban tarafından kaç kişinin tutuklanıp hapsedildiği net değil. Ancak Kızıl Haç Komitesi, Taliban hapishanelerindeki 12.000 mahkuma insani yardım hizmeti sağladığını söyledi.
Gazetecilere yönelik şiddet
Afganistan Gazeteciler Merkezi (AFJC), Aralık ayı sonundaki yıllık raporunda, gazetecilere ve medya kuruluşlarına yönelik tehditler, gözaltılar ve Taliban tarafından yapılan saldırı da dahil olmak üzere 2021’e kıyasla yüzde 138’lik bir artış gösteren 260 şiddet vakasını belgelediğini söyledi.
Cezalar
Taliban, 2022’de uluslararası toplum tarafından kınanmasına neden olan “Had” ve “Kısas” da dahil olmak üzere katı şeriat yasalarını uygulamaya başladı.
Taliban geçen yıl hırsızlık ve ahlaki suçlardan hüküm giydikten sonra Afganistan’da en az 260 kişiyi alenen kırbaçladı.
Grup aynı zamanda Farah vilayetinde yeniden iktidara gelmelerinden bu yana ilk kez bir adamı alenen infaz etti ve bu da uluslararası toplumdan bir kez daha güçlü bir şekilde kınandı. Ancak, Taliban, infazın “şeriat kanunlarına” göre yapıldığını ve yanlış bir şey yapmadıklarını söyledi.
Savaş esirlerine işkence ve cinayet
Videoya kaydedilen ve sosyal medyada yayınlanan Taliban tarafından savaş esirlerine işkence edilmesi ve öldürülmesi bir savaş suçu olarak kabul ediliyor.
Bir rapora göre, Taliban Pençşir, Badakşan ve Baghlan (Andrab) vilayetlerinde çok sayıda savaş esirini vurarak öldürdü.
Kaynaklar, Amu TV’ye, Taliban’ın Baghlan eyaletinin Pençşir, Badakşan ve Andrab’da Malik Han, Bahruddin Aga, Hamid Mucahid, Kair Muhammed Khairkhah ve Muhammed Yar da dahil olmak üzere Taliban karşıtı direniş cephesinin komutanlarını yakalandıkta sonra adamlarıyla birlikte öldürdüğünü söyledi.
Sosyal medyada yayınlanan görüntüler, Taliban’ın Pençşir’de Muhammed Yar, üç oğlu, erkek kardeşi ve üç meslektaşına ateş açtığını gösteriyor.
