Ajans Bizim – Ukraynalı üst düzey bir yetkili yaptığı açıklamada, Rusya ile savaşın barışçıl yollarla çözülmesi için Suudi Arabistan’da yapılan görüşmelerin verimli geçtiğini belirtirken, Moskova toplantıyı Küresel Güney’i Kiev’in arkasına çekmeye yönelik başarısız bir girişim olarak nitelendirdi.
Hafta sonu yapılan ve bugün herhangi bir yazılı sonuç bildirgesi olmaksızın sona ermesi beklenen Cidde görüşmelerine aralarında Çin, Hindistan, ABD ve Avrupa ülkelerinin de bulunduğu 40’tan fazla ülke katıldı, ancak Rusya yer almadı.
Ukrayna ve müttefikleri görüşmelerin, Kiev’in barış için temel olmasını istediği, tüm Rus birliklerinin geri çekilmesi ve tüm Ukrayna topraklarının kendi kontrolüne geri dönmesi gibi ilkeler için geniş bir uluslararası destek sağlama girişimi olduğunu kaydetti.
Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy bu yıl içinde bu ilkeler temelinde küresel bir zirve düzenlenmesini istediğini söyledi.
Doğrudan barış görüşmeleri uzak ihtimal
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden 18 ay sonra Kiev ile Moskova arasında doğrudan barış görüşmeleri yapılması ihtimali uzak görünüyor.
Zelenskiy’in özel kalem müdürü Andriy Yermak, Cidde görüşmeleri hakkında yaptığı açıklamada, “Adil ve kalıcı bir barışın üzerine inşa edilmesi gereken temel ilkeler konusunda çok verimli istişarelerde bulunduk” dedi.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise devlet medyasında yer alan açıklamasında toplantının “Batı’nın Küresel Güney’i Zelenskiy’in pozisyonunun arkasında seferber etmek için nafile, lanetli çabalarını sürdürme girişiminin bir yansıması” olduğunu söyledi.
Batılı ülkeler genel olarak Ukrayna’ya destek verirken, diğer pek çok ülke küresel ekonomiye darbe vuran bu çatışmanın sona ermesini istese de taraf olma konusunda isteksiz davrandı.
Daha geniş bir ülke grubu bir araya geldi
Analistler, Kopenhag’da daha önce yapılan görüşmelerden uzak duran ve Batı’nın Rusya’nın işgalini kınama çağrılarına kulak tıkayan Çin’in katılımının, tutumunda olası bir kaymaya işaret ettiğini ancak büyük bir değişiklik olmadığını söyledi.
Batılı diplomatlar ayrıca Suudi Arabistan’ın Pekin ile artan ilişkisini ve hem Moskova hem de Kiev ile devam eden bağlarını kullanarak daha geniş bir ülke grubunu bir araya getirmedeki rolünü vurguladılar.
Yermak, Suudi Arabistan’daki görüşmelerde farklı görüşlerin ortaya çıktığını söyledi ve bunları “son derece dürüst ve açık bir görüşme” olarak nitelendirdi.
Görüşmelere katılan tüm ülkelerin uluslararası hukuk ilkelerine bağlılıklarını ve devletlerin egemenliğine ve toprak bütünlüğünün dokunulmazlığına saygı duyduklarını gösterdiklerini söyledi.
İlkeler üzerinde uzlaşma bekleniyordu
Ukrayna ve müttefikleri, Rusya hariç yaklaşık 40 ülkeden ulusal güvenlik danışmanları ve diğer üst düzey yetkililerin katıldığı toplantıda çatışmanın nasıl sona erdirileceğine dair ilkeler üzerinde anlaşmaya varılmasını umuyorlardı.
Çin görüşmelerde Avrasya işlerinden sorumlu özel temsilcisi Li Hui tarafından temsil edildi. Li, toplantı öncesinde “Pek çok anlaşmazlığımız var ve farklı pozisyonlar duyduk ama ilkelerimizin paylaşılması önemli” dedi.
Yapılan yorumlarda, savaşın devam ettiği ve Kiev’in karşı saldırı yoluyla topraklarını geri almaya çalıştığı şu günlerde Ukrayna ve Rusya arasında doğrudan barış görüşmeleri yapılmasının mümkün olmadığı ifade ediliyor.
Yorumlara göre, Ukrayna ve müttefikleri, Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika gibi kamuoyu önünde tarafsız kalan küresel güney ülkelerine ulaşarak, batılı destekçilerinin ötesinde daha büyük bir diplomatik destek koalisyonu oluşturmayı hedefliyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, bu girişimin, kendi 10 maddelik çözüm formülüne dayanan ilkeleri onaylamak üzere bu sonbaharda dünya liderlerinin katılacağı bir “barış zirvesine” yol açmasını umduğunu söylemişti. Moskova Zelenskiy’nin barış formülünü reddediyor.
