Hasan Köseoğlu / Ajans Bizim – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdülfettah Abdülrahman El-Burhan ile gerçekleştirdiği baş başa ve heyetler arası görüşmeler, iki ülke arasındaki anlaşmaların imza töreninin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.
El-Burhan’ın Sudan’ın geçiş döneminde devlet başkanı düzeyinde bir ilki teşkil eden tarihi ziyaretinden büyük bir bahtiyarlık duyduğunu ifade eden Erdoğan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan ve heyetine “hoş geldiniz” dileklerini iletti.
”Tarihi ziyaretin” Sudan-Türkiye kardeşliğinde yeni bir dönemin müjdecisi olduğuna inandığını dile getiren Erdoğan, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan’ın şahsında tüm Sudanlıların hicri yılbaşını ve 14 Ağustos Sudan Silahlı Kuvvetler Günü’nü tebrik etti.
Sudan’ın tarihi beşerî kültürel bağların bulunduğu kardeş bir ülke olduğunu vurgulayan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Haksız bir şekilde yaptırımlara uğradığı dönemlerde bile tüm imkanlarımızla Sudan’ın yanında olduk. Sudan’ı başbakanlığım döneminde 2006 yılında ve cumhurbaşkanlığım döneminde 2017’de olmak üzere 2 defa ziyaret ettim. Bu ziyaretler, aynı zamanda Türkiye’den başbakan ve cumhurbaşkanı seviyesinde Sudan’a düzenlenen ilk resmi ziyaretleri teşkil etmişti. Her iki ziyaretim sırasında da Sudan devleti ve halkı şahsıma, aileme ve heyetime büyük bir teveccüh ve misafirperverlik gösterdi. Sudan halkının milletimize olan derin muhabbetine pek çok kez şahitlik ettik.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2017 yılında Sudan’a gerçekleştirdiği ziyaret sırasında stratejik ortaklık seviyesini yükselterek iş birliğini kurumsallaştırdıklarını anımsattı.
Bugün yaptıkları görüşmelerde ilişkileri bu açıdan tüm yönleriyle ayrıntılı şekilde ele aldıklarını söyleyen Erdoğan, Sudan’da 2019’dan bu yana kapsamlı ve önemli bir değişim süreci yaşandığını belirtti.
“Sudan’ın başarılarını memnuniyetle takip ediyoruz”
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan’ın kritik bir dönemde zor bir sorumluluk üstlendiğini ifade eden Erdoğan, şunları kaydetti:
“Meşakkatli süreci, kardeş Sudan halkının ve devletinin yanında olarak kolaylaştırmaya ve bu şekilde geleceğe dayanışma içerisinde sürdürmekte kararlıyız. Anayasal bildiride kayıtlı taahhütlere uygun olarak aradan geçen süre zarfında kardeşim Burhan ve geçiş hükümetinin liderliğinde Sudan önemli başarılara imza attı. Sudan’ın iktisadi ve ticari alanda son dönemde ortaya koyduğu başarıları da memnuniyetle takip ediyoruz. Uzun yıllar ciddi sıkıntılar yaşayan Sudan’ın birlik ve beraberlik içinde hak ettiği konuma geleceğine inanıyoruz. Sudan halkı, karşılaştığı zorlukların üstesinden gelecek güce, dirayete ve dayanışma ruhuna sahiptir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Dünya Bankası, Afrika Kalkınma Bankası ve Uluslararası Para Fonuna olan vadesi geçmiş borçların silinmesinden, Sudan bankalarının uluslararası bankacılık sistemlerine tekrar dahil olmasından memnuniyet duyduklarını dile getirdi.
Ziraat Katılım Bankasının geçen yıl Hartum’da kurumsal şube açtığını belirten Erdoğan, Afrika kıtasındaki ilk Türk kamu bankası özelliğini taşıyan bankanın, karşılıklı bankacılık ve mali işlemlerin kolaylaştırılmasını sağladığını ifade etti.
“Önemli kararlara imza attık”
Sudan ile ikili ilişkilerde ve üst düzeyli temaslarda son aylarda yakaladıkları ivmeyi ilerleyen dönemde de sürdüreceklerine dikkati çeken Erdoğan, şunları söyledi:
“Nitekim bugün bu anlamda önemli kararlara imza attık. Yüksek Düzeyli Stratejik Ortaklık Konseyi altında görev yapan bakanlıklar arası komisyonlarımızın ve karma ekonomik komisyonun faaliyetlerini canlandırmaları hususunda mutabık kaldık. Özellikle enerji, madencilik, tarım, sağlık, finans, bankacılık, savunma sanayisi ve diğer tüm sahalarda iş birliğimizi ilerletme kararlılığımızı teyit ettik. Sudan’ın kalkınmasına ve altyapısının geliştirilmesine yönelik desteğimizi artırarak sürdüreceğiz. Sudan ile ortak geçmişimizin derin izlerini Darfur’daki Ali Dinar Sarayı’nda, Hartum’daki şaheser Mescid-i Kebir’de, Kızıldeniz’in incisi Sevakin’de görmek mümkündür. TİKA, Sevakin Adası’nda Şafi Camii, Hanefi Camii ve gümrük binası başta olmak üzere bu eserleri büyük bir ihtimamla restore etmektedir.”
Erdoğan, bugünkü toplantıda Burhan ile ikili konuların yanı sıra bölgesel meselelere dair görüş alışverişinde bulunduklarını vurguladı.
Sudan-Etiyopya gerilimi
Cumhurbaşkanı Erdoğan, son yıllarda Sudan dahil Afrika Boynuzu bölgesi ülkeleriyle her alanda ilişkileri geliştirdiklerini vurgulayarak, “Burhan ile kardeş ve komşu iki ülke olan Sudan ve Etiyopya arasında son dönemde yaşanan gerilime ilişkin endişelerimizi de paylaştık. Bu konunun karşılıklı diyalog ve mutabakatla çözülmesinin önemine işaret ettim. Türkiye, önümüzdeki dönemde Sudan’ın yanında olmayı sürdürecektir. Kardeşim Burhan’ın da gayretleriyle inşallah Türkiye-Sudan dayanışması güçlenerek yoluna devam edecektir” dedi.
İki ülke arasında köklü ve tarihi ilişkiler bulunduğunu belirten Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan da “Üzerimize düşen görev ise bunları muhafaza ederek daha ileriye ulaşmak” dedi.
El-Burhan, “Türkiye her daim Sudan’ın yanında yer almıştır. Özellikle de Sudan’ın içinden geçmekte olduğu dönüşüm ve değişim sürecinde de Türkiye yanımızda olmuştur. İnşallah Türkiye ve Türkiye lideri gibi samimi dostlarımızın desteğiyle bu süreci de atlatacağımıza inanıyoruz” diye konuştu.
El-Burhan, Sudan’a uygulanan her türlü ablukanın ve yaptırımın kaldırılması için Türkiye’nin “Sudan’ın sesi” olduğunu vurgulayarak, “Özellikle de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sudanlıların da ifade ettiği gibi ‘güçlü başkan’ sloganlarıyla yanımızda yer aldı. Sudanlılar, Sudan halkı, gençleri ve tüm kesimleri bunu hiçbir şekilde unutmayacaktır” dedi.
Basın toplantısına Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ile Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz de katıldı.
Farklı alanlarda 6 anlaşma imzalandı
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan’ın huzurunda iki ülke arasında anlaşmalar imzalandı.
Buna göre, iki ülke hükümetleri arasında “Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı” ve “Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Sudan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Arasında Protokol Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı”, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Sudan Dışişleri Bakanı Mariam Alsadig Almahdi tarafından imzalandı.
“Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sudan Cumhuriyeti Maliye ve Ekonomik Planlama Bakanlığı Arasında Ekonomik ve Mali İşbirliği Hakkında Mutabakat Zaptı” ise Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan ile Sudan Maliye ve Ekonomik Kalkınma Bakanı Jibril İbrahim tarafından imza altına alındı.
İki ülke hükümetleri arasındaki “Askeri Mali İşbirliği Anlaşması” ile “Nakdi Yardım Uygulama Protokolü”, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Sudan Savunma Bakanı Yassin İbrahim Yassin tarafından imzalandı.
“Anadolu Ajansı (AA) ile Sudan Haber Ajansı (SUNA) Arasında İşbirliği Anlaşması” da AA Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serdar Karagöz ve Sudan Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Amerika Genel Müdürü Büyükelçi Mohamed Abdalla Altoum tarafından imza altına alındı.
“Sudan Cumhuriyeti Egemenlik Konseyi Başkanının 12-13 Ağustos 2021 tarihlerinde Türkiye Cumhuriyeti Ziyaretine Dair Ortak Açıklama” ise Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı El-Burhan tarafından imzalandı.
